Rodzinna polipowatość gruczolakowata (FAP)

Co to jest rodzinna polipowatość gruczolakowata (FAP)?

Rodzinna polipowatość gruczolakowata (FAP) jest rzadką, dziedziczną chorobą, w której występuje wiele osób polipy przedrakowe zwane gruczolakami jelita grubego (okrężnicy i odbytnicy).

Polipy rozwijają się w wieku nastoletnim lub we wczesnych latach 20. XX wieku. Liczba polipów waha się od mniej niż 100 do tysięcy, a wraz z wiekiem polipy stają się większe i bardziej problematyczne. Ostatecznie jeden lub więcej z tych gruczolaków stanie się rakowymi.

Bez leczenia pacjenci z FAP są narażeni na prawie 100% ryzyko raka jelita grubego w ciągu całego życia. Ryzyko zachorowania na raka jelita grubego wzrasta wraz z wiekiem; średni wiek, w którym rozpoznaje się raka, wynosi 39 lat.

Co powoduje rodzinną polipowatość gruczolakowatą (FAP)?

FAP występuje u 1 na 10 000 osób. Jest to spowodowane mutacjami w genie APC, które wpływają na funkcję białka wytwarzanego przez gen. Dzięki temu komórki mogą rosnąć w niekontrolowany sposób i predysponują je do raka. Większość pacjentów z FAP odziedziczyła mutację w APC od jednego z rodziców, którzy również byli dotknięci FAP. W około 25% przypadków mutacja zachodzi podczas poczęcia pacjenta iw tym przypadku nie ma historii rodzinnej FAP u rodziców.

Ponieważ pacjenci urodzeni z mutacją APC mają mutację w każdym komórki w okrężnicy, rozwijają setki, a nawet tysiące tych potencjalnie przedrakowych gruczolaków. Ponieważ mutacja występuje w każdej komórce ciała pacjenta, inne narządy są podatne na rozrosty, łagodne lub złośliwe.

Te inne narządy obejmują:

• Kości (kostniaki są łagodne guzy kostne zwykle zajmujące czaszkę i szczękę).
• Jama ustna (niewyrżnięte zęby, dodatkowe zęby i zębiaki).
• Siatkówki oczu (wrodzony przerost nabłonka barwnikowego siatkówki ).
• Tkanka miękka (guzy, takie jak torbiele naskórkowe i włókniaki skóry).
• Tkanka włóknista, na przykład w bliznach (guzy desmoidalne).
• Żołądek. Około 90% pacjentów z FAP będzie miało polipy w żołądku. Najczęstszymi polipami żołądka są łagodne polipy gruczołu dna oka. Rak żołądka czasami rozwija się z polipów żołądka (mniej niż 2% przypadków).
• Dwunastnica (pierwsza część jelita cienkiego). Niemal u wszystkich pacjentów, u których występuje FAP, rozwiną się polipy w dwunastnicy, a niewielki odsetek tych pacjentów może w rezultacie mieć raka dwunastnicy.
• Jelito cienkie. Czasami w jelicie cienkim rozwijają się polipy i bardzo rzadko stają się one nowotworami. Jest to bardzo rzadkie.
• Tarczyca. Rak tarczycy występuje częściej u pacjentów z FAP niż w populacji ogólnej i dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Jest to bardzo łagodna wersja raka (raka brodawkowatego) i prawie zawsze jest wyleczona.
• Mózg. Najczęstsze raki mózgu w FAP to rdzeniak zarodkowy, gwiaździak i wyściółczak. Są rzadkie, nawet w FAP. FAP i rak mózgu to rodzaj zespołu Turcota.

Guzy desmoidalne

Guzy desmoidalne to przerost tkanki włóknistej, który jest rzadki w ogólnej populacji, ale występuje w 15% pacjentów z FAP. Czasami rozwijają się twarde, białe płaty tkanki desmoidalnej, powodując problemy, ale nie będąc guzem. Kolejne 15% pacjentów otrzymuje tę wersję. 50% guzów desmoidalnych rośnie w jamie brzusznej, 45% w ścianie jamy brzusznej i 5% poza jamą brzuszną. Wewnątrz jamy brzusznej na ogół poddawane są operacji brzucha i mają tendencję do wzrostu wokół tętnic (naczyń krwionośnych) prowadzących do jelita. Utrudnia to lub uniemożliwia ich usunięcie, chyba że usunięta zostanie również duża część jelita cienkiego. Nawet po ich usunięciu guzy desmoidalne mają tendencję do nawracania.

Choroba desmoidalna jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów pacjentów z FAP.

Ryzyko wystąpienia guzów desmoidalnych jest zróżnicowane. Czynniki ryzyka obejmują:

• Historia rodzinna guzów desmoidalnych (inni członkowie rodziny mają guzy desmoidalne).
• Płeć żeńska.
• Posiadanie Gardnera zespół.
• Posiadanie mutacji APC poza kodonem 1400 (jednostka kodu genetycznego).

Desmoidom przypisuje się etap, w zależności od ich wielkości, objawów, powodujące i tempo, w jakim rosną:

• Desmoidy w stadium I zwykle nie wymagają leczenia lub są leczone sulindakiem (Clinoril®), lekiem przeciwzapalnym.
• Desmoidy w stadium II są zwykle leczone albo samym sulindakiem albo w połączeniu z lekiem blokującym estrogen, takim jak raloksyfen (Evista®).
• Desmoidy w stadium III są leczone łagodną chemioterapią.
• Desmoidy w IV stopniu zaawansowania są leczone ekstremalną chemioterapią.

Ponieważ 80% desmoidów związanych z FAP rozwija się w ciągu trzech lat od operacji brzusznej, pacjenci z wysokim ryzykiem desmoidy powinni opóźnić lub unikaj operacji.Chirurgia laparoskopowa (operacja wykonywana przez bardzo małe nacięcia „dziurki od klucza” w jamie brzusznej) może zminimalizować uraz i zmniejszyć ryzyko guzów desmoidalnych.

Choroba desmoidalna staje się łagodniejsza wraz z wiekiem pacjentów. U około 12% pacjentów desmoidy znikają same. Niestety, u 7% pacjentów z desmoidą choroba jest śmiertelna.

W jaki sposób dziedziczona jest rodzinna polipowatość gruczolakowata (FAP)?

FAP jest dziedziczony w sposób „autosomalny dominujący”:

1. Każdy ma dwie kopie genu APC.
2. Osoby z FAP mają mutację (zmianę) w jednej kopii genu APC.
3. Kopię genu z mutacją można przekazać przyszłym pokoleniom.
4. Szansa, że dziecko osoby z FAP odziedziczy kopię genu z mutacją wynosi 50%.

Osoby, u których zdiagnozowano FAP, powinny poinformować członków swojej rodziny o swojej diagnozie i zachęcić ich do skorzystania z poradnictwa genetycznego. Ocena ta obejmuje historię osobistą, wywiad rodzinny i testy genetyczne pod kątem mutacji genu APC. Pacjent otrzyma również zalecenia dotyczące utrzymania rodziny w zdrowiu i zapobiegania rakowi.

Uzyskaj przydatne, pomocne i istotne informacje dotyczące zdrowia i dobrego samopoczucia

enews