Tabula rasa (Polski)

Tabula rasa (łac. „Zeskrobana tabliczka”, choć często tłumaczona jako „pusta tablica”) to spopularyzowane przez Johna Lockea pojęcie, że ludzki umysł otrzymuje wiedzę i formy opiera się wyłącznie na doświadczeniu, bez żadnych wcześniej istniejących wrodzonych idei, które mogłyby służyć jako punkt wyjścia. Tabula rasa oznacza zatem, że poszczególne istoty ludzkie rodzą się „puste” (bez wbudowanej treści umysłowej), a ich tożsamość jest całkowicie określona przez ich doświadczenia i zmysłowe postrzeganie świata zewnętrznego. Ogólnie rzecz biorąc, można powiedzieć, że twierdzenie, że zaczynamy życie dosłownie „od zera”, sugeruje jednostronny nacisk na empiryzm zamiast idealizmu.

Historia pojęcia

W Arystoteles zapoczątkował tę ideę w czwartym wieku pne w De Anima. Jednakże, poza niektórymi argumentami stoików i perypatetów, arystotelesowskie pojęcie umysłu jako pustego stanu pozostawało niezauważone przez prawie 1800 lat, chociaż pojawia się w nieco innym brzmieniu w pisma różnych myślicieli. W XIII wieku Tomasz z Akwinu wyprowadził arystotelesowskie pojęcie z powrotem na pierwszy plan współczesnej myśli. Pojęcie to ostro kontrastowało z poprzednio utrzymywanymi platońskimi koncepcjami ludzkiego umysłu jako istoty, która istniała wcześniej gdzieś w niebiosach. , zanim został zesłany, aby dołączyć do ciała tutaj na Ziemi (patrz Fedo i przeprosiny Platona, a także inne). (Na marginesie, św. Bonawentura był jednym z „najbardziej zagorzałych przeciwników intelektualnych z Akwinu, oferującym jedne z najsilniejszych argumentów przeciwko platońskiej idei umysłu).

Locke

Nasz nowoczesny ideę teorii przypisuje się głównie empirycznej epistemologii Johna Lockea z końca XVII wieku, chociaż sam Locke użył określenia „biała księga” zamiast tego w swoim Essay on Human Understanding („tabula rasa” pojawia się tylko w oryginalnym francuskim tłumaczeniu z pracy). W filozofii Johna Lockea tabula rasa była teorią, że (ludzki) umysł rodzi się „czystą kartą” bez reguł przetwarzania danych i że dane są dodawane, a zasady przetwarzania są tworzone wyłącznie przez własne doświadczenia zmysłowe . Pojęcie to ma kluczowe znaczenie dla empiryzmu Lockea. W rozumieniu Lockea tabula rasa oznaczało, że umysł jednostki rodził się „pusty”, a także podkreślał wolność jednostki w tworzeniu własnej duszy. Każda osoba mogła swobodnie definiować treść swojego charakteru , ale jego podstawowa tożsamość jako członka gatunku ludzkiego nie może zostać tak zmieniona. To właśnie z tego domniemania wolnego, autorskiego umysłu w połączeniu z niezmienną ludzką naturą wywodzi się Lockeowska doktryna „naturalnych” praw. / p>

Niemniej sam Locke przyznał, że ludzki umysł musi mieć jakąś wcześniej istniejącą, funkcjonalną zdolność przetwarzania doświadczenia. Jego pogląd po prostu wyklucza pogląd, że w naszym umyśle od urodzenia są ustalone idee. W przeciwieństwie do Hobbesa, Condillac i Hume, Locke wierzył w ten sposób, że połączenie prostych idei wywiedzionych z doświadczenia w złożone idee wymagało interwencji w naszej aktywności umysłowej.

Tabula rasa a wrodzone idee

ogólne, zdroworozsądkowe zrozumienie wśród filozofów uważa, że doświadczenie stanowi kluczowy czynnik poznania. Umysły rozstają się z kwestią prymatu doświadczenia lub wrodzonych struktur mentalnych. W filozofii klasycznej sprowadza się to do konfrontacji idealizmu Platona z bardziej empirycznym podejściem Arystotelesa. Platon wierzył w preegzystencję duszy w świecie odwiecznych idei. Zatem rolą doświadczenia w naszym ziemskim życiu było po prostu ponowne odkrycie tych idei. Według Arystotelesa idee te istniały jedynie wcześniej, potencjalnie i musiały zostać zaktualizowane poprzez doświadczenie.

Kontynentalny racjonalizm, reprezentowany głównie przez René Descartes, nalegał na prymat tak zwanych idei wrodzonych umieszczonych w ludzkim umyśle na narodziny przez Boga. Obejmują one zasady matematyczne, proste idee i ideę Boga. Locke sprzeciwił się temu, że w naszym umyśle nie ma dowodów na istnienie takich wcześniejszych pomysłów. Kolejnym zarzutem Lockea było to, że zaakceptowanie pojęcia idei wrodzonych otworzyło drzwi dogmatycznym twierdzeniom, które można łatwo uzasadnić w imię takich idei. Może to prowadzić do nadużyć w poszukiwaniu prawdy, ale także w sprawach ludzkich.

Próba pojednania

Kontynuowany racjonalista Gottfried Wilhelm Leibniz, idąc za Kartezjuszem i Lockeem, uznał potrzebę znalezienia drogi pośredniej . Przedstawił teorię, że racjonalne idee były praktycznie w naszym umyśle od urodzenia i muszą być aktywowane przez doświadczenie. To stanowisko opiera się na tym, w co już wierzył Arystoteles i, jak widzieliśmy, istnieje również w zarodku w filozofii Lockea. Pojęcie tabula rasa niekoniecznie oznacza, że nie ma wcześniej istniejącego projektu.

Później, próbując pogodzić i zintegrować poglądy racjonalizmu i empiryzmu, Immanuel Kant powiedział, że nasz umysł działa poprzez kategorie a priori obecne niezależnie od doświadczenia, ale te kategorie pozostaną puste, a więc bez znaczenia chyba że są „wypełnione” treściami sensorycznymi zdobytymi poprzez doświadczenie.

W ostatnich czasach pojęcie tabula rasa znalazło bardzo różne zastosowania w psychologii i psychoanalizie (Sigmund Freud), informatyce i naukach przyrodniczych, polityce, i inne dyscypliny.

Nauka

W informatyce tabula rasa odnosi się do rozwoju autonomicznych agentów, które są wyposażone w mechanizm rozumowania i planowania w kierunku celu, ale nie „zbudowane -w „bazie wiedzy o swoim środowisku. Są więc naprawdę” pustą tablicą „.

W rzeczywistości autonomiczni agenci otrzymują początkowy zestaw danych lub bazę wiedzy, ale nie powinno to być niezmienne lub utrudni autonomię i zdolności heurystyczne n jeśli zbiór danych jest pusty, można zwykle argumentować, że w mechanizmach rozumowania i planowania istnieje wbudowana tendencja. Umieszczony tam celowo lub nieumyślnie przez ludzkiego projektanta, neguje w ten sposób prawdziwego ducha tabula rasa.

Ogólnie ludzie zdają sobie teraz sprawę z faktu, że większość mózgu jest rzeczywiście zaprogramowana i zorganizowana w celu przetwarzania danych sensorycznych , kontrola motoryczna, emocje i naturalne reakcje. Te wstępnie zaprogramowane części mózgu uczą się i udoskonalają swoją zdolność wykonywania swoich zadań. Jedynym prawdziwym czystym kontem w mózgu jest kora nowa. Ta część mózgu bierze udział w myśleniu i podejmowaniu decyzji oraz jest silnie związana z ciałem migdałowatym. Ciało migdałowate bierze udział w reakcjach takich jak walka lub ucieczka i emocje i podobnie jak inne części mózgu jest w dużej mierze „zaprogramowane”, ale ma przestrzeń do nauki w ramach swojego „programowania”. Ciało migdałowate jest ważne, ponieważ ma silny wpływ na korę nową. Toczy się wiele dyskusji, czy ciało migdałowate uniemożliwia zdefiniowanie kory nowej jako czystej karty.

Kontrowersyjnie ciało migdałowate różni się w zależności od osoby. Jednak wpływa tylko na emocje, a nie na inteligencję. Kolejnym kontrowersyjnym elementem jest różny rozmiar kory nowej.

Polityka

Ogólnie rzecz biorąc, nigdy nie można zdecydować, czy teoria jest prawdziwa, czy nie, po prostu badając, co jest polityczne lub filozoficzne. konsekwencje, jakie może to mieć. Niemniej jednak z takich powodów niektórzy zostali pociągnięci do pojęcia „pustej karty” lub odrzuceni przez nie.

Z jednej strony teoria „czystej karty” jest atrakcyjna dla niektórych, ponieważ przypuszcza, że wrodzone różnice mentalne między normalnymi ludźmi nie istnieją i nie mogą istnieć; dlatego rasizm i seksizm są głęboko nielogiczne. Nie oznacza to jednak, że takie uprzedzenia miałyby sens, gdyby istniały wrodzone różnice.

Niektórych pociąga również idea „pustej karty” z powodu strachu przed zdeterminowaniem, a nawet wpływem, przez ich geny (chociaż dlaczego lepiej jest być zdeterminowanym lub pod wpływem społeczeństwa, to trudne pytanie).

Z drugiej strony, teoria oznacza, że nie ma żadnych nieodłącznych ograniczeń w tym, jak społeczeństwo może kształtować psychologię człowieka; nie ma też struktury politycznej, która najlepiej pasuje do natury ludzkiej. W związku z tym teoria ta jest przejmowana przez wiele utopijnych schematów, które polegają na zmianie ludzkich zachowań, aby osiągnąć swoje cele, a wiele z nich kończy się zmierzaniem w kierunku totalitaryzmu lub dystopijnej rzeczywistości. Jednak przeciwny pogląd, że ludzie mają genetyczny wpływ, może również prowadzić do kontrowersyjnej inżynierii społecznej, takiej jak eugenika.

Wszystkie linki pobrane 15 stycznia 2020 r.

Ogólne źródła filozofii

• Stanford Encyclopedia of Philosophy
• Paideia Project Online
• Internetowa Encyklopedia Filozofii
• Projekt Gutenberg