Król Artur

Znajoma osobowość literacka Artura rozpoczęła się od pseudo-historycznej Historii Regum Britanniae (Historia królów Wielkiej Brytanii) Geoffreya z Monmouth, napisanej w latach trzydziestych XI wieku. Źródła tekstowe dotyczące Artura są zwykle podzielone na te, które powstały przed Historią Geoffreya (znane jako teksty przedgalfrydyjskie, od łacińskiej formy Geoffreya, Galfridusa) i te napisane później, na które nie można było uniknąć jego wpływu (teksty galfridiańskie lub postgalfrydowskie).

Tradycje przedgalfrydyjskie

Najwcześniejsze odniesienia literackie do Artura pochodzą ze źródeł walijskich i bretońskich. Było kilka prób zdefiniowania natury i charakteru Artura w całej tradycji przedgalfrydyjskiej, a nie w jednym tekście lub typie opowiadania. Badanie naukowe przeprowadzone przez Caitlin Green w 2007 roku pozwoliło zidentyfikować trzy kluczowe wątki dotyczące przedstawienia Arthura w tym najwcześniejszym materiale. Po pierwsze, był niezrównanym wojownikiem, który działał jako polujący na potwory obrońca Wielkiej Brytanii przed wszystkimi zagrożeniami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Niektóre z nich to ludzkie zagrożenia, takie jak Sasi, z którymi walczy w Historia Brittonum, ale większość z nich to nadprzyrodzone potwory, w tym gigantyczne kocie potwory, niszczycielskie boskie dziki, smoki, psie głowy, olbrzymy i wiedźmy. Po drugie, przed galfrydyjski Artur był postacią folkloru (szczególnie topograficznego lub onomastycznego) i zlokalizowanych magicznych opowieści, przywódcą grupy nadludzkich bohaterów, którzy żyją w dziczy. Trzecią i ostatnią kwestią jest to, że wczesny walijski Artur miał bliskie powiązania z Walijskim Innym Światem, Annwn. Z jednej strony przypuszcza ataki na nieziemskie fortece w poszukiwaniu skarbów i uwalnia ich więźniów. Z drugiej strony, jego banda wojenna w najwcześniejszych źródłach obejmuje byłych pogańskich bogów, a jego żona i jego posiadłości są wyraźnie pochodzenia nieziemskiego.

Jeden z najsłynniejszych walijskich poetów nawiązania do Arthura znajdują się w zbiorze bohaterskich pieśni śmierci, znanych jako Y Gododdin (The Gododdin), przypisywanych poecie Aneirin z VI wieku. Jedna zwrotka chwali odwagę wojownika, który zabił 300 wrogów, ale mówi, że mimo to „nie był Arturem” – to znaczy, jego wyczyny nie mogą równać się z męstwem Artura. Y Gododdin jest znany tylko z XIII-wiecznego rękopisu, więc nie można ustalić, czy ten fragment jest oryginalny, czy późniejszą interpolacją, ale pogląd Johna Kocha, że fragment pochodzi z VII-wiecznej lub wcześniejszej wersji, jest uważany za niepotwierdzony Często proponuje się dla niego daty z IX lub X w. Kilka wierszy przypisywanych Taliesinowi, poecie, który żył w VI wieku, również odnosi się do Artura, chociaż wszystkie pochodzą prawdopodobnie z okresu między VIII a XII w. obejmują „Kadeir Teyrnon” („Tron księcia”), który odnosi się do „Artura Błogosławionego”, „Preiddeu Annwn” („Łupy Annwn”), który opowiada o wyprawie Artura do Zaświatów oraz „Marwnat vthyr pen ”(„ Elegia Uther Pen ”), który odnosi się do męstwa Artura i sugeruje związek ojca z synem Arthura i Uthera, który jest starszy niż Geoffrey of Monmouth.

Inne wczesne walijskie teksty arturiańskie obejmują wiersz z Czarnej Księgi Carmarthen, „Pa gur yv y porthaur? „(„ Który człowiek jest strażnikiem? ”). Przybiera to formę dialogu między Arturem a strażnikiem fortecy, do której chce wejść, w którym Arthur opowiada imiona i czyny swoje i swoich ludzi, zwłaszcza Cei (Kay) i Bedwyr (Bedivere). Walijska prozaiczna opowieść Culhwch and Olwen (ok. 1100), zawarta we współczesnej kolekcji Mabinogion, ma znacznie dłuższą listę ponad 200 ludzi Artura, chociaż Cei i Bedwyr ponownie zajmują centralne miejsce. Historia jako całość opowiada o Arthurze, który pomagał swojemu krewnemu Culhwchowi zdobyć rękę Olwen, córki Wodza-giganta Ysbaddaden, wykonując serię pozornie niemożliwych zadań, w tym polowanie na wielkiego pół-boskiego dzika Twrch Trwyth. do tej opowieści, z dzikiem o imieniu Troy (n) t. Wreszcie, Artur jest wspominany wiele razy w Walijskich Triadach, zbiorze krótkich streszczeń walijskiej tradycji i legendy, które są podzielone na grupy trzech połączonych postaci lub epizodów, aby pomóc Przypomnijmy. Późniejsze rękopisy Triad są częściowo pochodnymi Geoffreya z Monmouth i późniejszych tradycji kontynentalnych, ale najwcześniejsze nie wykazują takiego wpływu i zazwyczaj odnoszą się do wcześniej istniejących tradycji walijskich.Jednak nawet w nich dwór Arthura zaczął ucieleśniać legendarną Wielką Brytanię jako całość, przy czym „Dwór Artura” czasami zastępował „Wyspę Brytanii” w formule „Trzy XXX Wyspy Brytanii”. Chociaż z Historii Brittonum i Annales Cambriae nie wynika jasno, że Artur był nawet uważany za króla, do czasu napisania Culhwch, Olwen i Triad stał się Penteyrnedd yr Ynys hon, „Wodzem Lordów tej Wyspy”, władca Walii, Kornwalii i północy.

Oprócz tych przedgalfrydyjskich walijskich wierszy i opowieści, oprócz Historii Brittonum i Annales Cambriae, Arthur pojawia się w innych wczesnych tekstach łacińskich. W szczególności Artur pojawia się w szeregu dobrze znanych życiorysów („Życia”) post-rzymskich świętych, z których żadnego obecnie nie uważa się powszechnie za wiarygodne źródła historyczne (najwcześniejsze prawdopodobnie pochodzą z XI wieku). Według Life of Saint Gildas, napisanego na początku XII wieku przez Caradoca z Llancarfan, mówi się, że Artur zabił brata Gildasa Hueila i uratował jego żonę Gwenifer z Glastonbury. W „Life of Saint Cadoc”, napisanym około 1100 lub trochę wcześniej przez Lifris z Llancarfan, święty zapewnia ochronę mężczyźnie, który zabił trzech żołnierzy Artura, a Arthur żąda stada bydła jako zaprawy dla swoich ludzi. Cadoc dostarcza je zgodnie z żądaniem, ale kiedy Artur przejmuje zwierzęta, zamieniają się one w wiązki paproci. Podobne zdarzenia opisano w średniowiecznych biografiach Carannoga, Padarna i Eufflam, prawdopodobnie napisanych około XII wieku. Mniej ewidentnie legendarny opis Artura pojawia się w Legenda Sancti Goeznovii, o której mówi się, że pochodzi z początku XI wieku (chociaż najwcześniejszy rękopis tego tekstu pochodzi z XV wieku, a tekst jest obecnie datowany na koniec XII do wczesnego 13 wiek). Ważne są również odniesienia do Arthura w De Gestis Regum Anglorum Williama z Malmesbury i De Miraculis Sanctae Mariae Laudunensis Hermana, które razem dostarczają pierwszego pewnego dowodu na przekonanie, że Artur nie był w rzeczywistości martwy i w pewnym momencie powróci, temat, który jest często powracany w folklorze postgalfrydzkim.

Geoffrey of Monmouth

Geoffrey z Monmouth „Historia Regum Britanniae, ukończona ok. 1138 r., Zawiera pierwszy narracyjne ujęcie z życia Artura. Ta praca jest pomysłowym i fantazyjnym opisem brytyjskich królów od legendarnego wygnania trojańskiego Brutusa do walijskiego króla Cadwalladera z VII wieku. Geoffrey umieszcza Artura w tym samym okresie porzymskim, co Historia Brittonum i Annales Cambriae. Zawiera ojca Arthura, Uthera Pendragona, jego doradcę magika Merlina, i historię poczęcia Artura, w której Uther, przebrany za swojego wroga, Gorloisa za pomocą magii Merlina, sypia z żoną Gorloisa Igerną (Igriana) w Tintagel i poczęła Arthura. Po śmierci Uthera piętnastoletni Artur zastępuje go jako Król Wielkiej Brytanii i toczy serię bitew podobnych do tych w Historia Brittonum, których kulminacją jest bitwa o Bath. Następnie pokonuje Piktów i Szkotów, zanim stworzył imperium arturiańskie poprzez podboje Irlandii, Islandii i Orkadów. Po dwunastu latach pokoju Artur postanawia ponownie rozszerzyć swoje imperium, przejmując kontrolę nad Norwegią, Danią i Galią. Galia jest nadal w posiadaniu Cesarstwa Rzymskiego, kiedy to zostaje pokonany, a zwycięstwo Artura prowadzi do dalszej konfrontacji z Rzymem. Artur i jego wojownicy, w tym Kaius (Kay), Beduerus (Bedivere) i Gualguanus (Gawain), pokonują rzymskiego cesarza Lucjusza Tyberiusza w Galii, ale gdy przygotowuje się do marszu na Rzym, Artur słyszy, że jego bratanek Modredus (Mordred) – odszedł na czele Wielkiej Brytanii – poślubił swoją żonę Guenhuuara (Ginewra) i objął tron. Arthur wraca do Wielkiej Brytanii i pokonuje i zabija Modredusa na rzece Camblam w Kornwalii, ale zostaje śmiertelnie ranny. Wręcza koronę swojemu krewnemu Konstantynowi i zostaje zabrany na wyspę Avalon, gdzie zostanie uleczony z ran i nigdy więcej go nie zobaczy.

To, ile z tej narracji było własnym wynalazkiem Geoffreya, jest przedmiotem dyskusji. Wydaje się, że wykorzystał on listę dwunastu bitew Arthura przeciwko Saksonom, znalezionych w IX wieku Historia Brittonum, wraz z bitwą pod Camlann z Annales Cambriae i idea, że Artur wciąż żyje. Status Artura jako króla całej Wielkiej Brytanii wydaje się być zapożyczony z tradycji sprzed Galfridii, znajdującej się w Culhwch i Olwen, walijskich triadach i życiu świętych.Wreszcie, Geoffrey zapożyczył wiele nazw posiadłości, bliskich krewnych i towarzyszy Artura z walijskiej tradycji przed galfrydyjskiej, w tym Kaius (Cei), Beduerus (Bedwyr), Guenhuuara (Gwenhwyfar), Uther (Uthyr) i być może także Caliburnus (Caledfwlch), który stał się Excaliburem w kolejnych opowieściach arturiańskich. Jednak chociaż nazwiska, kluczowe wydarzenia i tytuły mogły być zapożyczone, Brynley Roberts argumentowała, że „sekcja arturiańska jest dziełem literackim Geoffreya i nie zawdzięcza niczego wcześniejszemu narracja.” Geoffrey czyni z walijskiego Medrauta nikczemnego Modredusa, ale w źródłach walijskich aż do XVI wieku nie ma śladu tak negatywnego charakteru tej postaci. Było stosunkowo niewiele współczesnych prób podważenia poglądu, że Historia Regum Britanniae jest przede wszystkim dziełem samego Geoffreya, a opinia naukowców często przypomina komentarz Williama z Newburgha z końca XII wieku, że Geoffrey „wymyślił” jego narrację, być może przez „przesadną miłość do kłamstwa”. Geoffrey Ashe jest jednym z dysydentów tego poglądu, wierząc, że narracja Geoffreya częściowo wywodzi się z zaginionego źródła, opowiadającego o czynach brytyjskiego króla z V wieku o imieniu Riotamus, przy czym ta postać jest oryginalnym Arturem, chociaż historycy i celtyści byli niechętni aby pójść za Ashe w jego wnioskach.

Niezależnie od jego źródeł, nie można zaprzeczyć ogromnej popularności Historii Regum Britanniae Geoffreya. Wiadomo, że zachowało się ponad 200 kopii rękopisów łacińskiej pracy Geoffreya, a także tłumaczenia na inne języki. Na przykład zachowało się 60 rękopisów zawierających Brut y Brenhinedd, walijską wersję Historii, z których najwcześniejszy powstały w XIII w. Stara koncepcja, że niektóre z tych walijskich wersji faktycznie leżą u podstaw Historii Geoffreya, rozwiniętej przez antykwariuszy, takich jak XVIII-wieczny Lewis Morris, już dawno została odrzucona w kręgach akademickich. W wyniku tej popularności, Historia Regum Britanniae Geoffreya wywarła ogromny wpływ na późniejszy średniowieczny rozwój legendy arturiańskiej. Chociaż nie była to jedyna siła twórcza romansu arturiańskiego, wiele jej elementów zostało zapożyczonych i opracowanych (np. Merlin i ostateczny los Artura) i zapewnił ramy historyczne, w które włożono opowieści romantyków o magicznych i cudownych przygodach.

Tradycje romańskie

Popularność Historii Geoffreya i innych dzieł pochodnych (takich jak Roman de Brut Wacea) dała początek znaczna liczba nowych dzieł arturiańskich w kontynentalnej Europie w XII i XIII wieku, zwłaszcza we Francji jako nie jedyny wpływ arturiański na rozwijającą się „materię Brytanii”. Istnieją wyraźne dowody na to, że opowieści o Arturze i Arturze były znane na kontynencie, zanim dzieło Geoffreya stało się szeroko znane (patrz na przykład Archivolt w Modenie), a imiona i historie „celtyckie”, których nie ma w Historii Geoffreya, pojawiają się w artykule arturiańskim. romanse. Z perspektywy Artura, być może najbardziej znaczącym efektem tego wielkiego wylania nowej historii arturiańskiej była rola samego króla: znaczna część tej XII-wiecznej i późniejszej literatury arturiańskiej koncentruje się mniej na samym Arturze niż na postaciach takich jak Lancelot i Ginewra, Percival, Galahad, Gawain, Ywain oraz Tristan i Iseult. Podczas gdy Artur jest bardzo w centrum materiału sprzed Galfridu i samej Historii Geoffreya, w romansach zostaje szybko odsunięty na bok. Jego charakter również znacznie się zmienia. Zarówno w najwcześniejszych materiałach, jak iw Geoffrey jest wielkim i okrutnym wojownikiem, który śmieje się, gdy osobiście morduje czarownice i olbrzymy i odgrywa wiodącą rolę we wszystkich kampaniach wojskowych, podczas gdy w romansach kontynentalnych staje się roi fainéant, „królem nic nie robienia”, którego „bezczynność i przyzwolenie stanowiły główną wadę jego skądinąd społeczeństwo idealne ”. Rola Artura w tych pracach jest często rolą mądrego, dostojnego, zrównoważonego, nieco bezbarwnego, a czasami słabego monarchy. Więc po prostu blednie i milczy, kiedy dowiaduje się o romansie Lancelota z Ginewrą w Mort Artu, podczas gdy w Yvain, Rycerzu Lwa, nie może zasnąć po uczcie i musi udać się na drzemkę. Niemniej jednak, jak zauważył Norris J. Lacy, niezależnie od jego wad i słabości w tych arturiańskich romansach, „jego prestiż nigdy nie jest – lub prawie nigdy – nie jest zagrożony przez jego osobiste słabości… jego autorytet i chwała pozostają nienaruszone”.

Arthur i jego świta pojawiają się w niektórych Lais of Marie de France, ale było to dzieło innego francuskiego poety, Chrétien de Troyes, który miał największy wpływ na rozwój postaci i legendy Artura. Chrétien napisał pięć romansów arturiańskich między ok. 1170 a 1190 r. Erec, Enide i Cligès to opowieści o dworskiej miłości z dworem Artura w tle, demonstrujące odejście od heroicznego świata Artura walijskiego i galfridiańskiego, podczas gdy Yvain, Rycerz Lwa, przedstawia Yvaina i Gawaina w nadprzyrodzonej przygodzie, z Arturem bardzo na uboczu i osłabionym. Jednak najbardziej znaczące dla rozwoju legendy arturiańskiej są Lancelot, Rycerz Wozu, który przedstawia Lancelota i jego cudzołożny związek z królową Artura Ginewrą, poszerzając i popularyzując powracający motyw Artura jako rogacza i Percevala, Opowieść o Graalu, która przedstawia Świętego Graala i Króla Rybaka i ponownie widzi, że Artur odgrywa znacznie ograniczoną rolę. Chrétien odegrał zatem „ważną rolę zarówno w opracowaniu legendy arturiańskiej, jak i w ustanowieniu idealnej formy dla rozpowszechnienia tej legendy „i wiele z tego, co przyszło po nim, jeśli chodzi o portret Artura i jego świata, zbudowany na fundamentach, które położył. Perceval, chociaż niedokończony, był szczególnie popularny: cztery oddzielne kontynuacje wiersza ukazały się w następnej połowie wieku, kiedy pojęcie Graala i jego poszukiwania zostały rozwinięte przez innych pisarzy, takich jak Robert de Boron, fakt, który pomógł przyspieszyć upadek Artura w kontynentalnej romans. Podobnie Lancelot i jego rogacz Artura z Ginewrą stał się jednym z klasycznych motywów legendy arturiańskiej, chociaż Lancelot z prozy Lancelot (ok. 1225) i późniejszych tekstów był połączeniem charakteru Chrétiena i Ulricha von Zatzikhovena „s Lanzelet. Wydaje się, że twórczość Chrétiena odnosi się nawet do walijskiej literatury arturiańskiej, w wyniku czego romans Artur zaczął zastępować bohaterskiego, aktywnego Artura w walijskiej tradycji literackiej. Szczególnie istotne w tym rozwoju były trzy walijskie romanse arturiańskie, które są bardzo podobne do tych z Chrétien, aczkolwiek z pewnymi znaczącymi różnicami: Owain, czyli Pani z Fontanny, jest spokrewniony z Yvainem Chrétien; Geraint i Enid do Erec i Enide; i Peredur, syn Efrawga, do Percevala.

Do ok. 1210 r. kontynentalny romans arturiański wyrażał się przede wszystkim w poezji; od tego czasu zaczęto opowiadać historie w prozie. Najważniejszym z tych 13-wiecznych romansów prozatorskich był Cykl Wulgaty (znany również jako Cykl Lancelota-Graala), seria pięciu dzieł prozy środkowo-francuskiej napisanych w pierwszej połowie tego wieku. del Saint Grail, Estoire de Merlin, Lancelot propre (lub Proza Lancelot, która sama stanowiła połowę całego Cyklu Wulgaty), Queste del Saint Graal i Mort Artu, które razem tworzą pierwszą spójną wersję cała legenda arturiańska. Cykl kontynuował trend zmniejszania roli, jaką odegrał Artur we własnej legendzie, częściowo poprzez wprowadzenie postaci Galahada i rozszerzenie roli Merlina. To również sprawiło, że Mordred był wynikiem kazirodczego związku między Arthurem i jego siostrą Morgause i ustanowiło rolę Camelota, po raz pierwszy wspomnianego mimochodem w Lancelocie Chrétiena, jako głównego dworu Artura. Po tej serii tekstów szybko nastąpił cykl postwulgaty (ok. 1230–40), którego częścią jest Suite du Merlin, co znacznie zmniejszyło znaczenie romansu Lancelota z Ginewrą, ale nadal odsuwało Artura na bok. skupić się bardziej na poszukiwaniach Graala. W związku z tym Artur stał się jeszcze mniejszą postacią w tych francuskich romansach prozatorskich; w samej Wulgacie figuruje on tylko w Estoire de Merlin i Mort Artu. W tym okresie Artur był uczynił jednym z Dziewięciu Godnych, grupą trzech pogańskich, trzech żydowskich i trzech chrześcijańskich wzorców rycerstwa. Po raz pierwszy zostali oni wymienieni w Voeux du Paon Jacquesa de Longuyona w 1312 roku, a następnie stali się powszechnym tematem w literaturze i sztuce.

Rozwój średniowiecznego cyklu arturiańskiego i charakter „Artura romansu” osiągnął swój punkt kulminacyjny w Le Morte d „Arthur, Thomas Malory”, opowiedzeniu całej legendy w jednym dziele w języku angielskim pod koniec XV wieku.Malory oparł swoją książkę – pierwotnie zatytułowaną Cała księga króla Artura i jego szlachetnych rycerzy okrągłego stołu – na różnych poprzednich wersjach romansowych, w szczególności na Cyklu Wulgaty, i wydaje się, że miała na celu stworzenie obszernego i autorytatywnego zbioru arturiańskich historie. Być może w wyniku tego oraz faktu, że Le Morte D „Arthur był jedną z najwcześniejszych drukowanych książek w Anglii, opublikowaną przez Williama Caxtona w 1485 r., Większość późniejszych dzieł arturiańskich jest pochodną Maloryego.