Indonezyjska przygoda śladami Alfreda Russela Wallacea

Płynęliśmy dalej przez archipelag Raja Ampat, składający się z około 1000 stromych, pokrytych dżunglą wapiennych wysp krasowych, na których wiele z przylegających do nich małych wiosek rybackich na palach. przejrzyste jak szlifowane szkło, kanały usiane małymi wysepkami w kształcie grzybów balansującymi na smukłych kolumnach, które wyglądały, jakby miały się przewrócić przy najlżejszym dotknięciu śladu Ombak Putih. Podeszliśmy do przetargów i podskoczyliśmy pod nawisem skalnym, gdzie malowidła jaskiniowe w kolorze ochry – ryby, żółwie, delfiny, których wieku nikt nie zna – stały obok odcisków dłoni, które często można znaleźć w miejscach starożytnej sztuki, jak pozdrowienia od zmarłych.

W Tomolol przepłynęliśmy pół mili przez stygijską jaskinię, ociekającą stalaktytami. Następnie w pobliżu, po uiszczeniu opłaty morskim Cyganom Sama-Bajau, którzy pojawili się uzbrojeni w łuki i strzały na zadaszonej bambusowej tratwie, która była ich pływającym domem, pływaliśmy w małej lagunie wypełnionej gigantycznymi złotymi meduzami. Ich macki były pozbawione żądła, ich izolowany dom wolny od drapieżników, ich galaretowate ciała pulsowały jak bijące serca, gdy mnie otaczały. „To jest najbliższy sposób, w jaki można doświadczyć, jak wyglądałaby kąpiel w morzach przedkambryjskich” – powiedział George.

A potem, jak robiliśmy każdego dnia rejsu, przetargi podrzucili nas, by nurkować z rurką na bajecznej odległej rafie przy klasycznej pustyni wyspę, którą mieliśmy, jak zawsze, dla siebie. Raja Ampat została nazwana „fabryką gatunków” przez ekologów, którzy twierdzą, że rozległe, dziewicze ogrody koralowe i życie morskie mają największą gęstość i różnorodność na Ziemi – 1459 gatunków ryb i ponad 550 twardych korali (ponad 75 procent wszystkich światowych). Tego dnia pływałem z rzadkim i krytycznie zagrożonym żółwiem szylkretowym, a spojrzenie jego starożytnych, zakapturzonych oczu w jakiś sposób przypominało naganę. Patrzyłem, jak rekiny rafowe przemykają obok, widziałem olbrzymie papugi z guzami, skrzydlice i gigantyczne rozdymki, i gubiłem się w ogromnych ławicach, liczących tysiące żołnierzy, żółtogoniastych fizylierów i mauretańskich idoli, batfish i ryb chirurgicznych. Spotkałem węża morskiego w wąskim żlewie i przeleciałem nad ogromnym stołem, wachlarzami i koralowcami mózgowymi, gigantycznymi małżami i beczkowatymi gąbkami. Nie mogłem sobie wyobrazić, co zrobiłby Wallace z dziwnych i wspaniałych adaptacji tego podwodnego świata, gdyby mógł go odwiedzić.

Potem siedzieliśmy na pokładzie z margarity, gdy morze połykało
słońce. Kolumna 100 000 gigantycznych nietoperzy owocożernych uniosła się z legowiska na pobliskiej wyspie i zmieniła bursztynowe niebo w czerń, gdy szły się pożywić, a orły morskie odrywały się od maruderów – przetrwanie najsilniejszych w żywej akcji.

Na jednym ostatnich dni mieliśmy kolejny start o 3:30, tym razem na tropienie rajskiego ptaka Wilsona. Spośród tych niezwykle upiększonych gatunków, każdy z unikalnymi adaptacjami, Wilson był jednym z najbardziej oszałamiających. Nawet Wallace nigdy go nie widział.

Podczas wędrówki George wyjaśnił nam kolejne z wielkich odkryć Wallacea. Zaintrygowany faktem, że wąski, ale głęboki kanał wodny między Bali a Lombok oraz Borneo i Sulawesi wydawał się wyznaczać wyraźną linię graniczną fauny – na zachodzie małpy, tygrysy, słonie (wszystkie ssaki łożyskowe); na wschodzie torbacze – Wallace stwierdził, że podczas różnych epok lodowcowych i zmian poziomu morza archipelagi po stronie euroazjatyckiej i austrazjatyckiej byłyby stałymi masami lądowymi i łączyły się z głównymi kontynentami. Żaden ze ssaków, a także w dużej mierze flora i ptaki (ani ludzie, ponieważ istniał też wyraźny podział etnograficzny), nie przekroczył wąskiego głębokowodnego kanału, który zawsze działał jako bariera. Linia stała się znana jako Wallace Line.

Po paru godzin dotarliśmy do miejsca w dżungli, gdzie wzniesiono szarą brezent z wyciętymi w niej kilkoma szczelinami. Zaledwie kilka stóp przed nami był samiec Wilsona, wielkości drozda, skaczący po ziemi, zwariowane, opalizujące, kręcone pióra ogonowe, jak wąsy na kierownicy, jaskrawo turkusowa jarmułka na głowie, stopy szafirowego błękitu i cięcia w podstawowym kolorze – jaskrawożółty i czerwony – na całym ciele, jakby dziecko oszalało z pudełka z farbami. Ptak był zajęty sprzątaniem swojego „dziedzińca wystawowego” z liści i gałązek.

Wallace Line może dostarczyć wyjaśnienia, w jaki sposób ewoluowały takie jawnie ekstrawaganckie stworzenia.Bez żadnych naturalnych drapieżników i rywalizacji o obfite orzechy i jagody, rajskie ptaki wybierają partnera nie na podstawie zwykłych kryteriów wydajności – siły, zdolności żerowania, szybkości – ale skutecznie na podstawie tego, jak są sexy. Pomyśl o dworze Ludwika XIV.

Kobieta, w porównaniu bezbarwna, pojawiła się w programie. Mężczyzna wszedł w swoją rutynę – po raz pierwszy sfilmowany dopiero w 1996 roku – tańcząc, kręcąc się, wołając do niej, pilnie, tęsknie, napinając swój fluorescencyjny zielony kołnierzyk, tak że całe jego ciało stało się błyszczącym, dziewiczym dyskiem, teraz wnętrze jego ust fluorescencyjny, tak że wyglądałby dla niej jak eksplozja światła i koloru. Zaledwie kilka kroków dalej George i ja ledwo mogliśmy oddychać.

„To jedna z najbardziej zadziwiających rzeczy w historii naturalnej, jakie kiedykolwiek widziałem” – szepnął George. „Może to dobra robota, której Wallace nigdy nie widział. Mógł mieć zawał serca. ”

Śledź @FTLifeArts na Twitterze, aby najpierw poznać nasze najnowsze historie. Zasubskrybuj FT Life na YouTube, aby zobaczyć najnowszy weekend FT filmy