Czy probiotyki mogą być opcją leczenia i zapobiegania infekcjom układu moczowo-płciowego?

Jaką rolę odgrywa flora pochwy w obronie przed infekcjami układu moczowo-płciowego?

Nasze zainteresowanie w potencjalnej roli „normalnej” flory pochwy rozpoczęła się prawie 30 lat temu, kiedy odkryliśmy niską liczbę pałeczek kwasu mlekowego w pochwie i cewce moczowej u kobiet cierpiących na nawracające ZUM. Wydawało się to wskazywać, że pałeczki kwasu mlekowego tworzyły populację drobnoustrojów barierowych, które chroniły gospodarza przed infekcją. Dlatego postawiliśmy hipotezę, że ryzyko infekcji byłoby zmniejszone, gdyby pałeczki kwasu mlekowego były obecne jako dominujący członek flory. Odpowiadaliśmy na następujące pytania: Co powoduje śmierć pałeczek kwasu mlekowego z następczą infekcją i jak można zwiększyć liczbę pałeczek kwasu mlekowego u kobiet pozbawionych flory bakteryjnej? W odpowiedzi na pierwsze pytanie wydaje się, że jest to zaburzenie normalnej flory pochwy – w jednym badaniu stwierdzono, że jest spowodowane antybiotykami o szerokim spektrum działania (które mogą niszczyć florę przez 1-2 miesiące), środkami plemnikobójczymi (które zabijają szczepy wytwarzające nadtlenek wodoru), wahania hormonów (liczba pałeczek kwasu mlekowego jest najwyższa przy szczytowym poziomie estrogenu), substancje dietetyczne (eksperymenty in vitro sugerują, że witamina C może zwiększać liczbę pałeczek kwasu mlekowego, podobnie jak mleko odtłuszczone wprowadzane do pochwy przez strzykawkę) oraz czynniki nie do końca zrozumiane. Obecnie uznaje się, że flora pochwy zmienia się codziennie w zależności od rodzaju i liczby organizmów.

Jedno badanie normalnych ochotniczek wykazało znaczną zmienność w organizmach wprowadzających do układu płciowego za pośrednictwem zmian w częstym oddawaniu moczu. Szacuje się, że w pewnym momencie nawet 78% kobiet będzie miało „niezdrową” florę, chociaż są one wolne od objawów. Dokładna rola pałeczek kwasu mlekowego i innych komensali występujących w pochwie jest powoli wyjaśniana, a ich obecność w trybie dominującym jest niezbędna dla zdrowia pochwy. Wydaje się, że ich obecność na komórkach nabłonka pochwy działa jako bariera dla infekcji, ale nie, jak początkowo zakładano, wyłącznie poprzez blokowanie przylegania patogenów. Ich rola obronna zależy również od ich przeżycia (często w symbiozie z potencjalnymi patogenami), ich zdolności do wytwarzania takich materiałów przeciwbakteryjnych, jak nadtlenek wodoru do ograniczania wzrostu patogenów, ich produkcji biosurfaktantów, które hamują przyleganie patogenów oraz zdolności do pobudzania makrofagów, leukocytów, cytokiny i inne mechanizmy obronne gospodarza.