Cyrus Wielki

Persowie i Medowie

Wyrażenia takie jak„ król królestwa perskiego „i„ królestwo Medii ”są nieco mylące. Medowie i Persowie byli koalicjami irańskich plemion nomadów; w V wieku wciąż o tym pamiętano, a grecki badacz Herodot z Halikarnasu napisał:

Osiągnięciem Deiocesa było zjednoczenie pod jego rządami ludów Mediów – Busae, Parataceni, Struchates, Arizanti, Budii, Magi.

Naród perski obejmuje szereg plemion: Pasargadae, Marafii i Maspii, od których zależą wszystkie inne plemiona. Spośród nich najbardziej wyróżniające się są Pasargady; zawierają klan Achemenidów, z którego wywodzą się królowie Perseidów. ibes to Panthialaei, Derusiaei, Germanii, z których wszystkie są przytwierdzone do gleby, a pozostała część – Dai, Mardi, Dropici, Sagarti, są nomadycznymi. Uwaga

Te „królestwa” były w rzeczywistości luźno zorganizowanymi koalicjami plemiennymi. W pierwszej połowie szóstego wieku federacja medyjska była najpotężniejsza i była w stanie żądać daniny od Persów, ale także od Ormian, Partów, Drangianów i Arian.

Cyrus został królem Anšan w 559 r. i utworzył nową koalicję własnego plemienia Pasargadae wraz z Marafii, Maspii, Panthialaei, Derusiaei, Germanii, Dahae, Mardi, Dropici i Sagarti. Zbuntowali się w 550 (lub 554/553 według innej chronologii).

Pokonanie Medów

Medyjski król Astyages wysłał armię do Anšan. Dowodził nim Harpagus, ale uciekł do Persów. Astyages został schwytany, jego armia była – według Herodota – bardzo rozproszona, zauważ, a Cyrus został nowym władcą imperium Persów i Medów. Według greckiego topografa Strabona z Amazji, który żył ponad pięć wieków później, Cyrus „zwyciężył w Pasargadach, gdzie Cyrus zbudował swoją rezydencję. Odtąd nazwa plemienna stała się nazwą miasta.

Według Herodota, „ojciec Cambyses Cyrusa był żonaty z córką Astyages” Mandane.note To wyjaśniałoby, dlaczego Medowie przyjęli rządy Cyrusa; był jednym z nich. Małżeństwa międzyplemienne były powszechne, ale jest również możliwe, że historia Kambyzesa „małżeństwo Median zostało wymyślone, aby usprawiedliwić panowanie Cyrusa”. Grecki historyk Ctesias z Cnidus pisze, że Cyrus poślubił także córkę Astyages. Jeśli obaj autorzy mają rację, ta kobieta musiała być ciotką Cyrusa.

Przejęcie luźno zorganizowanego imperium medyjskiego oznaczało również przejęcie kilku krajów objętych nim: Armenii, Kapadocji, Partii, Drangiany, Arii. rządzony przez królów wasali zwanych satrapami. Jest prawdopodobne, że Elam był wczesnym dodatkiem.

Anatolia

Około 547 roku Cyrus pokonał Lidian w bitwie pod Sardes i dodał Lidię do jego posiadłości, państwo, które miało wśród swoich wasali miasta greckie i karskie na zachodzie i południowym zachodzie dzisiejszej Turcji. Wydaje się, że część ludności została deportowana do Nippur w Babilonii, gdzie odnotowano wspólnotę Lidyjczyków w Archiwum Murašu.

W dzisiejszych czasach Cyrus mógł przyznać przywileje sanktuarium „perskiej Artemidy”, Anahita, w mieście, które później było znane jako Hierocaesarea. Uwaga To źródło jest oczywiście całkiem młody.

Wschodnie podboje

Według Herodota, Cyrus opuścił Lidię i „jego myśli skupiały się na Ba Bylon i Baktrianie, Sacae i Egipcjanie ”. Uwaga Jest pewne, że Cyrus nigdy nie najechał Egiptu, który pozostawił jego synowi i następcy Kambyzesowi. Jest jednak możliwe, że dodał Cylicję do swoich posiadłości, czyniąc miejscowego władcę Syennesis królem wasalem. Źródła babilońskie nie wspominają o importowanym żelazie cylicyjskim po 545 roku – co może być znaczące.

Jest prawdopodobne, że Cyrus rzeczywiście, jak sugeruje Herodot, podbił Baktrię, chociaż nie ma niezależnego potwierdzenia.

Babilonia

Wiemy na pewno, że w październiku 539 roku król perski zajął Babilon i pojmał jego króla Nabonida. Zdobycie miasta było łatwe, ale następstwa bitwy wydają się być gwałtowne: Kronika Nabonidusa używa wyrażenia iduk, „zabijać, masakrować”, aby opisać, co stało się z pokonanymi. Należy podkreślić, że masakrowani byli nišu, a nie ummanu, obywatele, a nie żołnierze.

Imperium babilońskie było duże, a Cyrus został teraz także władcą Syrii i Palestyny. Według biblijnej księgi Ezdrasza Cyrus pozwolił Żydom wygnanym do Babilonu wrócić do domu. Mogła to być próba ufortyfikowania zachodniej granicy imperium przed możliwymi atakami Egiptu. Istnieją jednak poważne problemy chronologiczne, a dowody archeologiczne sugerują, że powrót Żydów nastąpił znacznie później. Cylinder Cyrusa informuje o powrocie Uchodźcy z Mezopotamii (polityka była dość standardowa, por. ABC 2, 15-17).

Inne kampanie wschodnie

Grecko-rzymski autor z II wieku Arrian z Nicomedii mówi nam w swoją książkę o Aleksandrze Wielkim (Anabasis), że Cyrus założył przygraniczne miasto w Sogdii; nie ma powodu, aby wątpić w to stwierdzenie. Grecy nazywali to miasto Cyropolis („miasto Cyrusa”) lub Cyreschata (gra słów od imienia król i słowo „daleko”); obie nazwy wydają się oddawać Kurushkatha, „miasto Cyrusa”. Sacae (lub Scytowie) żyli między Baktrią a Cyreschatą i nie ma nic nieprawdopodobnego w słowach Herodota, które Cyrus pokonał te plemiona .

Kolejna historia Arriana dotyczy expe Cyrusa wyprawa do Indii (tekst); prawdopodobnie ta historia jest również dokładna, ale nie możemy być całkowicie pewni. Jeśli rzeczywiście najechał Indie, musiał najpierw kontrolować Gandarę i jest pewne, że Cyrusowi udało się zająć ten kraj: w inskrypcji Behistun jest ono wymienione na liście krajów, które król Dariusz Wielki odziedziczył po wcześniejszych królach perskich. Wydaje się jednak równie pewne, że Cyrus nie podbił samej doliny Indusu, ponieważ w inskrypcji na Behistun nie ma wzmianki o Indiach. Być może podczas tej kampanii jego marynarka podbiła Makę.

Śmierć

Ostatnia wyprawa Cyrusa zabrała go do współczesnego Uzbekistanu, gdzie walczył z koczowniczym plemieniem Massagetes. Jeśli wierzyć Herodotowi , Cyrus został pokonany przez królową imieniem Tomyris. Uwaga Istnieje kilka innych tradycji dotyczących śmierci wielkiego zdobywcy – na przykład według Ctesiasa został zabity w Indianote, a według Ksenofonta miał on spokojną śmierć w swoim pałacu. Uwaga

Wiadomość o jego śmierci dotarła do Babilonu w grudniu 530 r., gdzie listy datowane były na „pierwszy rok panowania króla Kambyzesa”, ponieważ Cyrus wyznaczył na swego następcę swojego syna Kambyzesa (matką Kambyzesa była Cassadane, siostra Otanesa, która miała odegrać ważną rolę po śmierci Cambysesa.)

Cyrus został pochowany w pobliżu Pasargadae, w małym budynku ze złotym sarkofagiem, jego ramiona, jego biżuterię i płaszcz. Płaszcz ten odegrał ważną rolę w perskim rytuale inauguracyjnym. Kiedy Persja została poddana przez króla Macedonii Aleksandra Wielkiego, wiele świętych przedmiotów zostało zabranych, aby zapobiec koronacji anaryi, obcokrajowca; Cyrus „został zdewastowany przez rzucenie go na ziemię. Aleksander zarządził odbudowę w styczniu 324 roku pne.

Stolicą Cyrusa było Pasargadae, gdzie inskrypcje w jego pałacu to Cyrus Wielki Król, Achemenid. Zostały prawdopodobnie napisane za panowania Dariusza I Wielkiego i nie jest pewne, czy obaj królowie naprawdę należeli do tej samej rodziny.

Literatura

Najważniejsze źródła dokumentujące panowanie Cyrusa to współczesna Kronika Nabonidusa i cylinder Cyrusa. Bardzo ważna jest również pierwsza księga Historii greckiego badacza Herodota, ale legendy i baśnie czasami przesłaniają fakty historyczne. Książka znana jako Education of Cyrus autorstwa ateńskiego autora Ksenofonta (ok.430-ok.355) to vie romancée, która nie zawiera żadnych informacji historycznych.

• E. Badian, „Aleksander Wielki między dwoma tronami a niebem: wariacje na temat starego tematu” w: Alastair Small (red.), Subject and Ruler: the Cult of the Ruling Power in Classical Antiquity (1996)
• Diana Edelman, The Origins of the „Second” Temple (2005)
• Amélie Kuhrt, „The Cyrus Cylinder and Achaemenid Imperial Policy” w: Journal for the Study of the Old Testament 25 (1983) 83-97
• RJ van der Spek, „Cyrus the Great, Exiles, and Foreign God: a Compare of Assyrian and Persian Policies on Subject Nations”, w: M. Kozuh ea (red.), Extraction and Control. Studies in Honor of Matthew P. Stolper (2014) 233-266