Baza danych rzadkich chorób (Polski)
Objawy, progresja i nasilenie zespołu Retta mogą się znacznie różnić w zależności od osoby. Zaburzenie dotyka głównie kobiety i najprawdopodobniej reprezentuje spektrum chorób związanych z mutacjami genu MECP2. Z zespołem Retta może wiązać się wiele rodzajów niepełnosprawności. Objawy zwykle pojawiają się etapami. Należy zauważyć, że osoby dotknięte chorobą mogą nie mieć wszystkich opisanych poniżej objawów. Osoby dotknięte chorobą powinny porozmawiać ze swoim lekarzem i zespołem medycznym o swoim konkretnym przypadku, związanych z nim objawach i ogólnych rokowaniach.
ZESPÓŁ KLASYCZNEGO RETTA
Niemowlęta dotknięte chorobą są ogólnie opisywane jako mające normalny rozwój do około 6 do 18 miesięcy wiek. Jednak naukowcy zauważyli, że niemowlęta dotknięte chorobą są często opisywane jako bardzo spokojne, mające słabą zdolność ssania i słaby płacz. Niskie napięcie mięśniowe (hipotonia) jest również powszechne przed 6. miesiącem życia. Wzrost głowy może spowolnić już w 3 miesiącu życia. Powolny wzrost głowy może skutkować nabytą małogłowiem, stanem charakteryzującym się obwodem głowy, który jest mniejszy niż normalnie oczekiwany dla wieku i płci.
Pomiędzy 6 a 18 miesiącem życia chore dziewczynki mogą wejść w okres stagnacja rozwojowa. Może również wystąpić utrata kontaktu wzrokowego i brak zainteresowania zabawami lub grami. Niemowlęta mogą wymagać od rodziców niewielkiej lub żadnej uwagi. Można zauważyć drażliwość, płacz i niepokój. W niektórych przypadkach rozwój może być kontynuowany, ale z opóźnieniem. Na przykład niemowlę może nauczyć się siedzieć prosto, ale nie raczkować.
Po tym okresie, w przybliżeniu w wieku od 1 do 4 lat, osoby dotknięte chorobą zaczynają tracić wcześniej nabyte umiejętności, zwłaszcza mówione umiejętności językowe i umiejętności rąk. Niektóre osoby mogą utracić zdolność interakcji społecznych. Osoby dotknięte chorobą mogą również wykazywać pogorszenie funkcji intelektualnych. To pogorszenie może być szybkie lub stopniowe. Rodzice mogą zauważyć nagłą zmianę w zachowaniu i zdrowiu dziecka. Dzieci dotknięte chorobą mogą wykazywać mniejsze zainteresowanie ludźmi i przedmiotami.
W tym okresie następuje utrata zdolności do celowego wykonywania ruchów rąk i palców. Osoby dotknięte chorobą przejawiają następnie charakterystyczne objawy zespołu Retta, rozwoju stereotypowych ruchów rąk, w tym wykręcania lub ściskania, klaskania, pocierania, mycia lub ruchów rąk do ust. Mogą również wystąpić napady krzyku i niepocieszony płacz.
Mogą pojawić się dodatkowe objawy, w tym cechy autystyczne, ataki paniki, zgrzytanie zębami (bruksizm), drżenie i apraksja. Apraksja to stan charakteryzujący się niezdolnością do wykonywania wyuczonych (znajomych) ruchów na polecenie, mimo że polecenie jest zrozumiałe i istnieje chęć wykonania ruchu. Apraksja może wpływać na ruch, ale także na umiejętności komunikacyjne. W tym okresie napady padaczkowe są częste u osób z zespołem Retta. Niektóre osoby mogą mieć problemy z równowagą z powodu problemów z koordynacją mięśni nóg (ataksja chodu). Zgłaszano również zaburzenia oddychania, które występują, gdy dziecko nie śpi, takie jak hipowentylacja lub hiperwentylacja. Osoby dotknięte chorobą mogą również wykazywać wymuszone wydychanie powietrza i śliny, połykanie powietrza (aerofagia), tymczasowe zatrzymanie (ustanie) oddychania (bezdech) i wstrzymanie oddechu. Problemy z oddychaniem pogarszają się wraz ze stresem.
Po tym okresie szybkiego pogorszenia, cechy neurologiczne stabilizują się. Niektóre osoby dotknięte chorobą mogą nawet wykazywać niewielką poprawę w zakresie kontaktu wzrokowego, umiejętności komunikacyjnych, regresji cech autystycznych i ogólnej poprawy w zachowaniu i interakcjach społecznych.
Jednak wiele problemów pozostaje, w tym charakterystyczne ruchy rąk, drgawki, zgrzytanie zębami (bruksizm) i zaburzenia oddychania. Niepełnosprawność intelektualna w zespole Retta jest trudna do osiągnięcia z powodu niemożności mówienia lub używania rąk. Ostatecznie po 10 roku życia dotknięte chorobą osoby mogą wykazywać późne upośledzenie motoryczne. Niektóre osoby z klasycznym zespołem Retta mogą nigdy nie być w stanie chodzić. Inni mogą stracić zdolność chodzenia. Mogą również wystąpić narastające osłabienie mięśni, przykurcze stawów i spastyczność, stan charakteryzujący się mimowolnymi skurczami mięśni, które powodują powolne, sztywne ruchy nóg. Osoby dotknięte chorobą mogą mieć niedorozwinięte (hipotroficzne) dłonie i stopy, które często są zimne. U większości osób dotkniętych chorobą może rozwinąć się dystonia, stan charakteryzujący się trwałymi skurczami mięśni związanymi z nieprawidłowymi, niekontrolowanymi ruchami i postawami. U niektórych osób dotkniętych chorobą mogą wystąpić objawy podobne do tych obserwowanych w chorobie Parkinsona (parkinsonizm), takie jak zmniejszony wyraz twarzy (hipomimia), sztywność i drżenie.
Około 85-90% osób dotkniętych chorobą może doświadczyć brak wzrostu i zanik mięśni, który pogarsza się z wiekiem.Objawy te są częściowo spowodowane trudnościami z przeżuwaniem i połykaniem, co prowadzi do niewłaściwego przyjmowania pokarmu. Z drugiej strony, niektóre osoby z zespołem Retta, szczególnie te z bardziej zachowaną funkcją, mogą mieć nadmierne spożycie pokarmu i stać się otyłe.
U osób z klasycznym zespołem Retta mogą wystąpić różne dodatkowe objawy i objawy fizyczne. w tym nieprawidłowości żołądkowo-jelitowe, takie jak nieprawidłowe skurcze mięśni lub dysfunkcja nerwów jelit (zaburzenia motoryki jelit), zaparcia, refluks żołądkowo-przełykowy i nieprawidłowe poszerzenie (rozszerzenie) okrężnicy (czynnościowe rozszerzenie okrężnicy); zimne dłonie i stopy (zaburzenia naczynioruchowe); przerywane skrzyżowane oczy (esotropia); różne stopnie skrzywienia kręgosłupa na boki (skolioza); oraz dysfunkcja pęcherzyka żółciowego i kamienie żółciowe, które, jak wykazano, występują z większą częstością u osób z zespołem Retta niż w populacji ogólnej. U niektórych osób z zespołem Retta rozwija się osteopenia, stan charakteryzujący się zmniejszoną mineralizacją kości i utratą masy kostnej. Osteopenia może skutkować słabymi, kruchymi kościami.
Wiele osób z zespołem Retta żyje dobrze w wieku dorosłym, chociaż mogą wymagać stałej opieki i nadzoru. Istnieje jednak zwiększone ryzyko nagłej śmierci u osób z zespołem Retta. Około jednej czwartej zgonów w Rett jest nagłych i nieoczekiwanych. Może to częściowo wynikać z zaburzeń pracy serca, w szczególności z wydłużonego odstępu QT i nieprawidłowości załamka T. Praca serca jest kontrolowana przez elektryczne impulsy nerwowe, które regulują normalną rytmiczną czynność pompowania mięśnia sercowego. Po każdym uderzeniu serca ten system elektryczny ładuje się, proces znany jako repolaryzacja. Podczas stymulacji elektrycznej mięsień sercowy kurczy się, proces znany jako depolaryzacja. Odstęp QT mierzy ilość czasu potrzebnego do wystąpienia tych dwóch procesów. Kiedy odstęp QT jest dłuższy niż normalnie (wydłużony), bicie serca może stać się nieregularne.
ZESPÓŁ RETTA WARIANTU
Zespół wariantu Retta dotyczy osób, u których występują nietypowe przypadki lub objawy zespołu Retta. Te przypadki mogą być również znane jako nietypowy zespół Retta. Te formy zespołu Retta obejmują:
Zachowany wariant mowy zespołu Retta (wariant Zappella) charakteryzuje się objawami klasycznego zespołu Retta, ale z przywróceniem niektórych zdolności językowych i motorycznych. W większości przypadków stwierdzono mutacje genu MECP2. Rozmiar głowy jest często normalny w wariancie Zapella, a osoby z tym wariantem mogą być otyłe, bardziej agresywne i mieć więcej cech autystycznych.
Postać regresji późnego dzieciństwa charakteryzuje się późniejszą i bardziej stopniową regresją motoryczną i umiejętności językowe niż w klasycznym zespole Retta. Chore kobiety mają normalny obwód głowy.
Niektóre osoby dotknięte chorobą mają postać, która jest związana z napadami, które pojawiają się przed 6. miesiącem życia (wariant Hanefelda). Ta odmiana rzadko jest związana z mutacjami genu MECP2, ale raczej z innym genem znanym jako CDKL5. Aby uzyskać więcej informacji na temat CDKL5, zobacz sekcję Powiązane zaburzenia poniżej.
Forma znana jako wrodzona odmiana zespołu Retta (wariant Rolando) charakteryzuje się utratą napięcia mięśniowego i poważnymi opóźnieniami rozwojowymi w ciągu pierwszych kilku miesięcy życia . Ta forma rzadko jest związana z mutacjami w genie MECP2. U wielu dzieci z tą odmianą zespołu Retta wykazano mutacje genu FOXG1. Aby uzyskać więcej informacji na temat FOXG1, zobacz sekcję Powiązane zaburzenia poniżej.
Odmiana „forme fruste” zespołu Retta charakteryzuje się ogólnie łagodniejszą ekspresją niż obserwowana w klasycznym zespole Retta. Przebieg kliniczny jest krótszy (przedłużający się) i niekompletny. Regresja następuje później niż w klasycznej formie. Osoby dotknięte chorobą mogą nadal używać rąk, a stereotypowe ruchy rąk w zespole Retta mogą być łagodne.
W rzadkich przypadkach niektóre dziewczynki z mutacjami MECP2 mogą mieć jedynie łagodne trudności w uczeniu się lub cechy autystyczne. Bez regresji umiejętności ręcznych i języka oraz rozwoju charakterystycznych powtarzających się stereotypów dotyczących rąk, te dzieci nie powinny być traktowane jako osoby z zespołem Retta, ponieważ rokowanie jest inne dla tych osób w porównaniu z osobami z charakterystycznymi cechami Retta.
DODATKOWE MECP2 – ZABURZENIA POWIĄZANE
W rzadkich przypadkach u mężczyzn mogą wystąpić różne objawy związane z mutacją genu MECP2.
U niektórych mężczyzn z mutacjami MECP2 w okresie niemowlęcym dochodzi do zaburzeń czynności mózgu (encefalopatia noworodkowa) . Zarażeni mężczyźni mogą również wykazywać małogłowie. Choroba postępuje, powodując nieprawidłowe napięcie mięśni, mimowolne ruchy, ciężkie napady padaczkowe i zaburzenia oddychania. Dysfunkcja mózgu jest często ciężka, a choroba może zakończyć się śmiercią w wieku 2 lat.
U niektórych osób z mutacjami MECP2 dochodzi do niepełnosprawności intelektualnej związanej z chromosomem X.Chore kobiety mogą mieć łagodną, nie postępującą niepełnosprawność intelektualną. U dotkniętych chorobą mężczyzn może dojść do lekkiej lub ciężkiej niepełnosprawności intelektualnej, w tym zaburzenia zwanego zespołem PPM-X. Ten akronim oznacza maniakalno-depresyjną (p) sychozę, (p) yramidalne znaki, (p) arkinsonizm i (m) akro-orchidyzm. Osoby dotknięte chorobą mogą mieć zaburzenia psychotyczne, takie jak choroba afektywna dwubiegunowa. Dodatkowe objawy to parkinsonizm, zwiększone napięcie mięśniowe i przesadne odruchy. Może również wystąpić nieprawidłowe powiększenie jąder (makro-orchidyzm).
U niektórych dziewcząt z rozpoznaniem autyzmu wykazano mutacje w genie MECP2.