Adam Smith (Polski)

Wczesne życie

O myśli Adama Smitha wiadomo znacznie więcej niż o jego życiu. Był synem z drugiego małżeństwa Adama Smitha, urzędnika celnego w Kirkcaldy, małej (liczącej 1500 mieszkańców), ale dobrze prosperującej wiosce rybackiej niedaleko Edynburga, oraz Margaret Douglas, córki znaczącego właściciela ziemskiego. O dzieciństwie Smitha nie wiadomo nic poza tym, że ukończył szkołę podstawową w Kirkcaldy i że w wieku czterech lat podobno porwali go Cyganie. Pościg został zamontowany, a młody Adam został porzucony przez porywaczy. „Obawiam się, że byłby z niego biednym Cyganem” – skomentował szkocki dziennikarz John Rae (1845–1915), główny biograf Smitha.

W wieku 14 lat, w 1737 roku, Smith wstąpił na uniwersytet z Glasgow, które już było godne uwagi jako centrum tego, co stało się znane jako szkockie oświecenie. Tam pozostawał pod głębokim wpływem Francisa Hutchesona, słynnego profesora filozofii moralnej, od którego ekonomicznych i filozoficznych poglądów miał się później odejść, ale którego magnetyczny charakter wydaje się być główną siłą kształtującą rozwój Smitha. Po ukończeniu studiów w 1740 roku Smith zdobył stypendium (wystawa Snell) i pojechał konno do Oksfordu, gdzie przebywał w Balliol College. W porównaniu z stymulującą atmosferą Glasgow, Oxford był pustynia. Jego lata spędził tam głównie na samokształceniu, dzięki czemu Smith uzyskał solidne zrozumienie zarówno filozofii klasycznej, jak i współczesnej.

Wracając do domu po sześciu latach nieobecności, Smith zaczął szukać odpowiedniego zatrudnienia. Związki rodziny jego matki, wraz ze wsparciem prawnika i filozofa Lorda Henryego Home Kamesa, zaowocowały możliwością wygłoszenia serii publicznych wykładów w Edynburgu – formy edukacji wówczas bardzo modnej w panującym duchu „doskonalenia” . ” Wykłady, które obejmowały szeroki zakres tematów, od retoryki po historię i ekonomię, wywarły głębokie wrażenie na niektórych wybitnych współczesnych Smithowi, a także wywarły znaczący wpływ na jego karierę, gdyż w 1751 roku, w wieku 27 lat, został mianowany profesorem logiki w Glasgow, skąd w 1752 r. przeniósł się na bardziej opłacalną profesurę filozofii moralnej, przedmiotu obejmującego pokrewne dziedziny teologii naturalnej, etyki, prawoznawstwa i ekonomii politycznej.