Vaticaans Concilie II: licht voor de kerk en voor de moderne wereld

VATICAANSE RAAD II: LICHT VOOR DE KERK EN VOOR DE MODERNE WERELD

Vincenzo Carbone

Inspiratie van bovenaf, bloem van een onverwachte lente. (1)

Toen kardinaal Giuseppe Roncalli tot paus werd gekozen, suggereerden sommigen, vanwege zijn gevorderde leeftijd, dat hij een overgangspontificaat zou zijn. We kennen de gedachten van de kiezers niet, maar we kunnen wel zeggen dat Gods ontwerp anders was. Aan het begin van het nieuwe pontificaat, terwijl velen probeerden in te zien wat de kenmerkende toon zou zijn, maakte de paus het zelf openbaar.

Drie maanden na de verkiezing, op 25 januari 1959, sprak hij met de kardinalen die in de grote zaal van het Benedictijner klooster van S. Paul, Johannes XXIII kondigde zijn besluit aan om een oecumenisch concilie te vieren. De oplossing werd geboren uit het vaststellen van de crisis, die in de moderne samenleving werd veroorzaakt door het verval van spirituele en morele waarden. (2)

In de afgelopen vijftig jaar waren er diepgaande transformaties, zowel sociaal als politiek; er volgden nieuwe en ernstige problemen, die een christelijk antwoord vereisten.

Eerst hadden Pius XI en daarna Pius XII aan een oecumenisch concilie gedacht en waren al begonnen met de voorbereidende studies, maar beide initiatieven werden om verschillende redenen geblokkeerd.

Enkele jaren later begon Johannes XXIII, met zijn blik gericht op de behoeften van de Kerk en de wereld, met ‘een nederig besluit van initiatief’ aan de grote taak waarvan hij dacht dat het goddelijke wil was. . De aankondiging van de Raad, volkomen onverwacht, had een enorme echo. Overal, binnen en buiten de Kerk, werden verwachtingen en hoop gewekt. Het was niet zonder veronderstellingen en onjuiste interpretaties dat de paus onmiddellijk trachtte te corrigeren door de doelstellingen van de toekomst van het concilie te specificeren.

Trouw aan God, zonder aarzelen, beval hij de voorbereidingen vooruit te gaan. Op 17 mei 1959, het Pinksterfeest, stelde hij de antivoorbereidingscommissie in, met als doel uitgebreid overleg te plegen, om de te bestuderen themas vast te stellen.

Na onderzoek van het overvloedige ontvangen materiaal, op Op 15 juni 1960, het Pinksterfeest, volgde de paus met de Superno Dei nutu de complexe contouren van het voorbereidende apparaat.

In twee jaar van intensief werk vestigden de technische organismen zich in de Vaticaanse basiliek, de grote raadszaal (3), en de voorbereidende commissies werkten de plannen uit die door de Raad zouden worden onderzocht.

Er waren meerdere moeilijkheden, en die eerste groep was niet immuun voor beperkingen en gebreken, die toen gedeeltelijk , verholpen door de indiening van thematische onderwerpen en die van de amendementen.

Volgens de aanwijzingen van de centrale commissie hebben zij de plannen aangepast en de plannen verenigd die betrekking hadden op analoge argumenten.

Op 11 oktober 1962, het feest van het moederschap van de Heilige Maagd Ma ry begon de XXI Oecumenische Raad van de Kerk plechtig. S Nachts had het voortdurend geregend, maar s ochtends was de lucht weer sereen en de lange stoet van 2400 priesters op het Sint-Pietersplein kwam de basiliek binnen.

De tachtigjarige paus werd opgeslorpt. en bewoog; vaak had hij tranen in zijn ogen. Zijn gezicht veranderde toen hij de bewonderenswaardige (4) verhandeling las. Het, zei Paulus VI , leek de kerk en de wereld een profetische stem voor onze eeuw, en die weerklinkt nog steeds in onze herinneringen en in ons geweten om de ingeslagen weg naar het Concilie te volgen “(5).

Het XXI Concilie van de Kerk was open! De lange wandeling ging van start met zoveel hoop in de harten van iedereen !

Terwijl de voorbereidende werkzaamheden van de tweede fase vorderden, stierf op 3 juni 1963 te midden van de universele kreten Johannes XXIII.

Op 21 juni werd hij opgevolgd door de Aartsbisschop van Milaan, kardinaal Giovanni Batista Montini, die de naam Paul VI aannam.

Sommigen maakten zich zorgen, anderen hoopten op uitstel van het begin van de Raad. onzekerheid, op 27 juni bevestigde de nieuwe paus de start van het concilie voor september, waarbij het begin van de tweede fase begon op de 29e van diezelfde maand (6).

Het concilie ging verder met meerdere moeilijkheden van verschillende soorten. Ten eerste waren de themas van de dag talrijk en complex; het ging over het leven van de Kerk, gescheiden broeders, niet-christelijke religies, de mensheid in het algemeen; en sommige daarvan werden voor het eerst in de Raad besproken. En in de discussies werden verschillende formaties, mentaliteiten en ervaringen geconfronteerd.

Het debat had daarom levendige tonen, maar het werd altijd bezield door het geloof van de kerkvaders en door het gemeenschappelijke verlangen om de waarheid en uitdrukken in de meest geschikte vorm.

In de vurigheid van de discussies waren er ook houdingen die niet erg sereen waren en er waren uiteenlopende meningen, maar er kan niet worden gezegd dat de Raad een plaats was van argumenten tussen conservatieve en progressieve tendensen. Johannes Paulus II, die een van de concilievaders was en actief aan het werk deelnam, bevestigt: “In werkelijkheid zou het zeer onrechtvaardig zijn om het hele werk van het concilie te beëindigen, als sommigen die historische gebeurtenis zouden herleiden tot een gelijkaardige oppositie tussen rivaliserende groepen. de waarheid van de Raad is heel anders “(7). De weg was lang en niet zonder moeilijkheden, maar leidde, onder leiding van de Heilige Geest, naar het licht van de waarheid.

Op 8 december 1965, op een ijskoude ochtend, maar met een zonnige hemel Paulus VI, op de binnenplaats van de Sint-Pietersbasiliek, na zeven berichten te hebben afgeleverd (voor wereldleiders, de mannen van het denken en de wetenschap, de kunstenaars, vrouwen, arbeiders, de armen, de zieken en de lijdenden, jongeren), gesloten Vaticanum II (8). Hij communiceerde de moeilijke en delicate fase van het vervullen ervan.

Doelstellingen en geest van Vaticanum II

Johannes XXIII wilde een pastoraal concilie en een van renovatie. werd door sommigen geïnterpreteerd als een verwrongen en beperkte betekenis.

In zijn eerste encycliek Ad Petri Cathedram, 29 juni 1959, benadrukte hij dat het Concilie in de eerste plaats bedoeld was om het vergroten van het geloof, de vernieuwing van tradities, te bevorderen, en de actualisering van kerkelijke discipline.

Dit zou een schouwspel van waarheid, eenheid en naastenliefde zijn geweest, en Het was voor de gescheiden broers een uitnodiging tot de eenheid die door Christus (9) werd gewild.

In de vergadering van de antipreparatoire commissie op 30 juni 1959 herhaalde de paus: “De Raad wordt bijeengeroepen, eerst van allemaal omdat de Katholieke Kerk voorstelt nieuwe kracht te verwerven voor haar goddelijke missie. Voortdurend trouw aan de heilige principes waarop zij staat en aan de onveranderlijke wet die door de Goddelijke Stichter is toevertrouwd, wil de Kerk altijd de voetafdrukken van de oude traditie volgen, het leven en de samenhang versterken in het licht van de vele dagelijkse onvoorziene omstandigheden en situaties, en zij zal efficiënte normen vaststellen voor gedrag en activiteit. Daarom zal het voor de hele wereld verschijnen in zijn pracht. “

De paus verhief daarom het gebed tot de Heer, zodat voor het nieuwe borrelen van vurigheid en van werken in de katholieke kerk , zelfs de gescheiden broers zouden een nieuwe roep tot eenheid voelen (10).

Het woord pastoraal, in de geest van de paus, beperkte zich niet tot iets praktisch, los van de leer: het is ondenkbaar om te hebben pastoraal zonder doctrine, dat is het eerste fundament.

Onwetendheid, minachting en verloochening van de waarheid zijn de oorzaak en de wortel van al het kwaad dat individuen en bevolkingsgroepen verstoort.

Iedereen wordt geroepen om de leer van het evangelie te omarmen; door het te verwerpen, zijn de fundamenten van waarheid, eerlijkheid en beleefdheid in gevaar. Johannes XXIII spoort daarom aan om de waarheid met ijver te presenteren en kennis te verwerven over het celestiale leven: Dan, alleen als we hebben bereikte de waarheid die uit het evangelie komt en die moet worden vertaald in de pr actice of life, kan onze ziel genieten van het rustige bezit van vrede en vreugde “(11).

Op de opening van het concilie verklaarde de paus op 11 oktober 1962 dat het belangrijkste doel was om te bewaren en te onderwijzen in de meest efficiënte vorm de heilige zending van de christelijke leer; en hij wees op de lijnen van deze magistrale oefening.

De voorspelde vernieuwing van het leven en de zending van de Kerk moet plaatsvinden in het geloof van de heilige beginselen, volgens de onveranderlijke leer, volgens de voetafdrukken van de oude traditie: ” Het Concilie wil zuivere en integrale leer overbrengen, zonder verzwakking of verdraaiing. “

Deze zekere en onveranderlijke leer, getrouw gerespecteerd, moet worden verdiept en gepresenteerd op een manier die beantwoordt aan de behoeften van onze tijd. De paus maakt onderscheid tussen de substantie (volledige, precieze en onveranderlijke leer), “fidele obsequium est praestandum”, en de vorm (de presentatie), (quae cum magisteriom cuius indoles praesertim pastoralis est, magis congruat) “(12).

De pastoraliteit van Vaticanum II bestaat uit het bestuderen en verdiepen van de leer, het uitdrukken op een manier waarop het beter kan worden begrepen, geaccepteerd en geliefd.

Zonder zichzelf uit te spreken met dogmatische en buitengewone zinnen, Vatican Ik zou het, met de stem van pastorale naastenliefde, tot uitdrukking hebben gebracht door te onderwijzen over vele kwesties die momenteel het geweten en de activiteit van de mens bezighouden; het zou niet alleen betrekking hebben op speculatieve intelligentie, maar het zou tot de man van vandaag hebben gesproken, wie dan ook hij is dus een leergezag, waarin de toon van het pastoraat schittert (13).

De renovatie is niet bedoeld als een breuk met het verleden of als verzet tegen historische momenten, maar als een groei, een perfectioneren van het goede altijd ac tive in the Church.

Paulus VI bevestigt dat Johannes XXIII “niet aan het programmatische woord” renovatie “de betekenis wilde toeschrijven die sommigen eraan willen geven, maar dat hij instemt met een gevoel voor verhoudingen in overeenstemming met de geest van de wereld. alles in de kerk: dogmas, wetten, structuren, tradities, terwijl ze leefde en in hem het gevoel van leerstellige en structurele stabiliteit van de kerk en om haar te laten afhangen van zijn denken en werken (14).

In overeenstemming met de pastorale toespraak geeft Johannes XXIII aan dat we ons met een barmhartige geest moeten verzetten tegen dwalingen. Boven strengheid geeft hij de voorkeur aan “het genade-thema”.

Misleidende leer, gevaarlijke meningen en concepten gaven zulke dodelijke vruchten dat de mensen al bereid zijn ze te veroordelen. Op die manier is het beter om ze met een positieve leerstelling de heilige waarheid te laten zien, op zon manier dat ze, verlicht door het licht van Christus, goed kunnen begrijpen wie ze werkelijk zijn, hun waardigheid in de hemel, hun doel ( 15). In de pastorale doelstellingen van Vaticanum II wordt de dialoog tussen gescheiden broeders en de moderne wereld hervat. Het hele christelijke gezin heeft de zichtbare eenheid van de waarheid niet volledig en volmaakt bereikt; “de katholieke kerk gelooft dat het haar plicht is actief te werken opdat het grote mysterie van die eenheid wordt bereikt, dat Jezus met vurig gebed tot de hemelse Vader aanriep in de onmetelijkheid van zijn offer”.

Mannen – bevestigt de Paus – kan zonder de hulp van de hele geopenbaarde leer niet tot een volledige en sterke eenheid van zielen komen, wat de werkelijke vrede en eeuwige gezondheid is. Van hieruit het verzoek van de Kerk om de waarheid te bevorderen en te verdedigen (16).

Het leergezag van Vaticanum II

De concilies zijn de mijlpalen van de wandel van de Kerk. Ze schrijven in op zijn leven, met de verdieping van doctrine, liturgische en disciplinaire hervormingen, de keuze van middelen die geschikter zijn voor evangelisatie.

Een concilie opent altijd een nieuw tijdperk, waarin de Kerk een stap zet in de richting van de toekomst en vorderingen in zijn missie.

Opvallend is ook de instroom van de raad in het maatschappelijk middenveld. Chestertons zei: “Onze hele beleefdheid is het resultaat van de beslissingen van het Concilie. Een geschiedenis van Europa zal nooit logisch worden geschreven tenzij we kennis nemen van de waarden van de Concilies.”

Vaticanum II stelde een referentiepunt vast in het leven van de dagelijkse Kerk, die haar, onder de wind van de Heilige Geest, een nieuwe weg opende.

Ze nam belangrijke standpunten in over onderwerpen en bood de Kerk rijke documenten van leer en daad: vier grondwetten (een liturgisch, twee dogmatisch en een pastoraal), negen decreten en drie verklaringen.

Een link verbindt deze documenten, die een organisch “lichaam” van doctrine en recht vormen voor de vernieuwing van de Kerk.

De vier Constituties maken de exacte interpretatie van het decreet en de verklaringen mogelijk, die worden toegepast op verschillende sectoren van het leven van de kerk. de leerstellingen van het concilie.

Het is een selectieve en gedeeltelijke lezing, beperkt tot de ene of de andere tekst, het stemt niet in met een evaluatie van alle councilar thee ching, of van een verkeerde interpretatie en het is de reden voor verkeerde toepassingen.

De fundamentele gedachte, die alle documenten doordringt, is de vernieuwing, met de sterkste en meest levende navolging van Christus, die het centrum is van de Kerk en leeft iedereen met zijn geest.

Vaticanum II wordt gedefinieerd als het Concilie “van de Kerk”, “van Christus”, “van de mens”. In werkelijkheid betekenen deze definities de nadruk die op verschillende themas wordt gelegd; ze moeten niet in exclusieve zin worden begrepen, maar integraal. In feite is de relatie tussen ecclesiologie, christologie en antropologie van Vaticanum II erg sterk.

Het centrale thema is de Kerk. Hieruit onderzocht het Concilie het mysterie, schetste het goddelijke ontwerp van de grondwet, verdiepte de aard, illustreerde de missie, herevalueerde de roeping van de leken en hun aandeel in de missie van het volk van God (17).

De ecclesiologische leer vindt ontwikkeling en toepassing in de decreten over de missionaire activiteit, het pastorale ambt van bisschoppen, de bediening en het priesterleven, het apostolaat van de leken, de oecumene, de vernieuwing van het religieuze leven; en in de verklaringen over christelijk onderwijs, de relaties met niet-christelijke religies, vrijheid van religie.

Een diepgaande christologische en pneumatologische realiteit, de Kerk die zichzelf openbaart, openbaart Christus, van waaruit het de zichtbare manifestatie is en realiseert de “lichaam” in de tijd.

Daarom buigt het leergezag van Vaticanum II, terwijl het zich voornamelijk op de Kerk concentreert, in een laatste instantie op Christus, op de relatie van de Kerk met Christus en van de mens met Christus.

Opening van de tweede periode van het concilie, op 29 september 1963, verklaarde Paulus VI: “Moge dit concilie altijd de relatie tussen ons en Jezus Christus, tussen de heilige en levende Kerk en Christus in gedachten hebben gehouden. Laat geen ander licht zien. schijnt op deze gemeente, die niet de Christus is, het licht van de wereld ”(18).

De verwijzing naar Christus verlevendigt op een bijzondere manier de constituties van DeiVerbum en Sacrosanctum Concilium. Ze duiden in het woord van God en in de liturgie de fundamentele vormen van aanwezigheid van de heer aan en zij bevorderen de vernieuwing om de gelovigen meer te laten deelnemen aan de geestelijke voeding, die uit het woord van God en uit de liturgie komt. De Kerk is voor mannen en door mannen, “ze voelt echt en innig verenigd met de mensheid” (19).

“De Kerk”, zegt Johannes Paulus II – “door middel van het Concilie, wilde zichzelf niet sluiten binnen zelf, alleen ernaar verwijzen, maar integendeel, het wilde zichzelf vollediger openen “(20).

In feite interesseerde het Concilie, na het mysterie van de Kerk te hebben verdiept, zich in het moderne wereld, van een fenomenale mens, zoals hij vandaag wordt voorgesteld.

De evangelisatiemissie en de redding dwongen de Raad om de verschillen en de breuken te overwinnen, om zich te wenden tot hele menselijke families in de context van al die situaties waarin ze live “(21).

Het ging over een dialoog, om de hele menselijke familie redding te brengen, om samen te werken voor hun ware welzijn en om ernstige problemen op te lossen, in het licht van het Evangelie.

De grondwet Gaudium et Spes legt de katholieke doctrine bloot over grote themas: roepingen van de mens, waardigheid van de menselijke persoon, atheïsme, menselijke activiteit, huwelijk, hun ger, culutre, sociaal-economisch leven, vrede, oorlog, gemeenschap van bevolkingsgroepen.

Laïcum humanisme, gesloten in de natuurlijke orde, wordt tegengewerkt door christelijk humanisme, open voor de transcendentie, dat de theocentrische opvatting van de mens presenteert, herinnerd om zichzelf te vinden in het licht en de pracht van God (22).

De sublieme reden van menselijke waardigheid bestaat uit de roeping van de mens tot de gemeenschap met God: worden voor Christus en in Christus Zoon van God. Geschapen door God, wordt de mens tot God geroepen, tot Hem is hij voorbestemd en hij kan zichzelf niet volledig vinden, zo niet door een oprechte gave van hem (23).

Daarom verwijst de Raad naar alle mensen en nodigt hij uit hen om het licht van het evangelie te verwelkomen.

Vaticanum II, bevestigde Johannes Paulus II, “blijft de fundamentele gebeurtenis in het leven van de hedendaagse Kerk; fundamenteel voor de verdieping van de rijkdom die hen door Christus is gegeven; fundamenteel voor de vruchtbaar contact met de hedendaagse wereld in het vooruitzicht van evangelisatie en van dialoog op elk niveau met alle mensen met een oplettend geweten “(24).

Het concilie legde de uitgangspunten vast van de nieuwe wandel van de Kerk in een hedendaagse samenleving. Zelfs als de Kerk dezelfde is als gisteren, leeft en realiseert de Kerk in Christus haar ‘vandaag’, dat vooral van het Vaticaan II (25) vluchtte. Het “bereidde de Kerk voor op de overgang van het tweede millennium naar het derde millennium na de geboorte van Christus” (26).

(2) Vgl. Acta et Documenta … I, vol. I, pp. 3-5.

(3) Vgl. Aula Sancta Concilii, belast met het secretariaat-generaal van het Oecumenisch Concilie Vaticanum II, Printing Poliglotta Vaticana 1967.

(4) Dit zoals het werd gedefinieerd door Johannes Paulus II in de preek van 11-10-1987, tijdens de concelebratie in Sint-Pieters ter gelegenheid van de 25ste verjaardag van het begin van het concilie: zie Teachings of John Paul II, vol. X, 3,1987, p.831.

(6) Cf. herschreven door de staatssecretaris, kardinaal Amleto Giovanni Cicognani, 27-6-1963: Acta Synodalia …, deel II, deel I, p.9.

(7) Toespraak tot de Romeinse curie, 22-12-1992: AAS, 85 (1993), blz. 1015.

(8) Zie Acta Synodalia …, deel IV, pars VII, 1978, blz. 885-886.

(9) Zie Acta et Documenta … I, deel I, blz. 34 ss.

(10) Ibid., blz. 41-42.

(11) Ad Petri Cathedram, AAS, 51 (1959), p. 502.

(12) Toespraak van 11 oktober 1962: Acta Synodalia …, deel I, pars I, 1970, pp. 170-171.

(13) Zie toespraak van Paul VI, 7-12-1965: Acta Synodalia …, deel IV, pars VII, 1978, p. 660.

(15) Zie Act een Synodalia …, vol. I, deel I, blz. 172-173.

(16) Ibid., P. 173.

(17) Vgl. Lumen Gentium.

(18) Acta Synodalia …, vol. II, deel I, p. 187.

(19) Gaudium et Spes …, n.1.

(20) Toespraak van 7-12-1985 tot de paters van de bisschoppensynode: leer van Johannes Paul II, vol. VIII, 2, 1985, blz. 1443.

(21) Gaudium et Spes …, nr. 2.

(22) Vgl. Ibid., Nr. 22.

(23) Ibid., Nr. 24.

(24) Toespraak van 30-5-1986 voor de deelnemers aan de conferentie georganiseerd door de Fransen School in Rome over Vaticanum II: Teachings of John Paul II, vol. IX, 1, 1986, blz. 1724.

(25) John Paul II, speech to the Roman Curia, 22-12-1992, AAS, 85 (1993), p. 1014.