Onderzoekers onthullen verborgen details in Vermeers Meisje met de parel
Dinsdag onthulde een team van onderzoekers in samenwerking met het Mauritshuis in Den Haag de resultaten van het tweejarige onderzoek van Johannes Vermeers Girl With a Pearl Earring.
Hoewel de experts niet dichter bij het ontdekken van de veelbesproken identiteit van de figuur kwamen, waren ze in staat om moderne beeldtechnieken te gebruiken om onder de bovenste lagen van het voltooide schilderij gedetailleerder dan ooit tevoren.
De analyse onthulde een reeks voorheen onzichtbare kenmerken: volgens een persbericht verscheen de mysterieuze oppas oorspronkelijk niet in een grijze leegte, maar vooraan van een donkergroen gordijn. Vermeer herzag ook verschillende elementen van de compositie van het werk, waaronder de positie van het oor van het meisje, de bovenkant van haar hoofddoek en de achterkant van haar nek. Hoewel de figuur onzichtbaar is voor het blote oog, heeft hij wel wimpers.
“We hebben zoveel te weten kunnen komen over de materialen en technieken van Vermeer, maar we weten nog steeds niet precies wie het meisje is”, vertelt projecthoofd en conservator Abbie Vandivere aan Mark Brown van The Guardian. dat sommige mysteries blijven bestaan en dat iedereen over haar kan speculeren. Het geeft mensen hun eigen persoonlijke interpretatie van het meisje; iedereen voelt zijn eigen verbondenheid met de manier waarop ze jouw ogen ontmoet. ”
Het kunstwerk, voltooid rond 1665, is een van Vermeers bekendste werken. Veel van de schilderijen van de 17e-eeuwse kunstenaar gaan over vrouwen die alledaagse taken uitvoeren, zoals lezen, schrijven en muziekinstrumenten bespelen. In Girl With a Pearl Earring daarentegen staat een naamloze jonge vrouw die over haar schouder kijkt om de toeschouwer rechtstreeks aan te staren.
Hoewel het een conventioneel portret lijkt, is het werk uit 1665 eigenlijk een tronie of schilderij die karakter en kostuum benadrukt boven de afbeelding van een specifiek onderwerp. Volgens de database van Essential Vermeer: “De tronie bood de kunstenaar de gelegenheid om zijn bekwaamheid te tonen in het weergeven van fijne dingen, een exotisch kledingstuk of een karakteristiek gezichtstype.”
Het gelijknamige meisje van Vermeer draagt een modieus gouden jasje blauw-met-gouden hoofddoek en een grote parel. De sjaal viel op door onderzoekers die de pigmenten analyseerden die door de Nederlandse reus uit de Gouden Eeuw werden gebruikt, legt Vandivere uit in een video van het Mauritshuis. Het levendige blauw is afgeleid van de halfedelsteen lapis lazuli, die werd verwarmd en vermalen om een pigment te produceren.
“Het is verrassend hoeveel ultramarijn van hoge kwaliteit Vermeer gebruikte in de hoofddoek van het meisje”, vertelt Vandivere aan Mike Corder van Associated Press. “Dit blauwe pigment was in de 17e eeuw waardevoller dan goud.”
Blauw was niet de enige kleur van Girl With a Pearl Earring die werd gebruikt die verder weg was ontstaan, aldus de Guardian. Terwijl het schilderij geel en bruine pigmenten hadden in Europa gedolven kunnen worden, het rood dat in de lippen van de figuur werd gebruikt, was afkomstig van insecten die op cactussen in Mexico en Zuid-Amerika leefden. Het wit dat haar ogen en oorbel benadrukt, was gemaakt van lood dat in Engeland werd gewonnen, en het donkerblauw in de achtergrond kwam van Aziatische of Noord-Amerikaanse indigo. Dankzij de wereldwijde handel waren de pigmenten waarschijnlijk allemaal te koop in Vermeers geboorteplaats Delft.
“Dus onze vraag Welke materialen heeft Vermeer gebruikt en waar kwamen ze fr om? vertelt ons niet alleen waar de pigmenten in Girl With a Pearl Earring vandaan komen, maar ook… over de Nederlandse en wereldhandel in de 17e eeuw ”, zegt Vandivere in de video van het museum.
De onderzoekers bracht de pigmenten van het schilderij in kaart met behulp van moderne beeldtechnieken. Bovendien hebben ze kleine verffragmenten getest die in de jaren negentig van de achtergrond van het kunstwerk waren verwijderd, toen het voor het laatst werd gerestaureerd. De monsters werden in hars ingebed en in tweeën gesneden om de lagen binnenin te onthullen, wat een mix van gele en indigo pigmenten opleverde die in de loop van de tijd in het licht waren afgebroken. Moderne beeldvorming onthulde ook de aanwezigheid van vage, diagonale lijnen van loodwit in de rechterbovenhoek van het schilderij. Samen laten de resultaten zien dat toen Vermeer voor het eerst het Meisje met de parel schilderde, er een donkergroen gordijn op de achtergrond was gedrapeerd.
Vermeer is beroemd om zijn gebruik van licht. Op het schilderij weerkaatst licht anders op de huid, lippen, kleding en oorbel van het meisje.Het museum heeft de technieken die de kunstenaar gebruikte om de verschillende effecten te bereiken onder de loep genomen: een dunne penseelstreek van witte verf op het onderste hoogtepunt van de oorbel weerspiegelt bijvoorbeeld de kraag, terwijl een dikkere verflaag op de bovenkant van het accessoire de weerspiegeling van de lichtbron.
Toch blijft er een blijvende vraag bestaan: wie was het meisje?
In een online presentatie geciteerd door de Associated Press, Martine Gosselink, de directeur van het Mauritshuis , zei: “Nee, helaas hebben we niet ontdekt wie deze jongedame was en of ze ooit echt heeft bestaan. Maar we kwamen wel een beetje dichter bij haar.”