neurowetenschappelijk uitgedaagd
Ongeveer 10 seconden later wordt de HPA-as gestimuleerd. De hypothalamus reageert op signalen zoals verhoogde norepinefrinewaarden door corticotropine-afgevend hormoon in de bloedbaan af te scheiden. Corticotropine-afgevend hormoon (ook bekend als corticotropine-afgevende factor of afgekort CRH of CRF) zelf verhoogt de activiteit van het sympathische zenuwstelsel, waardoor effecten zoals een verhoogde hartslag in stand worden gehouden. CRH vertelt de hypofyse echter ook om een stof af te scheiden die adrenocorticotroop hormoon (ACTH) wordt genoemd (zie dit artikel voor meer informatie over hoe de hypothalamus en de hypofyse communiceren). De hypofyse geeft ACTH af aan de bloedbaan en het hormoon reist naar de bijnierschors, wat een term is voor de buitenste laag van de bijnieren. ACTH bindt zich aan receptoren op het oppervlak van de bijnierschors, wat leidt tot een reeks intracellulaire gebeurtenissen die ertoe leiden dat de bijnieren glucocorticoïden zoals het hormoon cortisol afscheiden.
Cortisol heeft een aantal effecten op het lichaam waarvan wordt aangenomen dat ze worden uitgevoerd om het lichaam te helpen omgaan met een stressfactor die langer dan een paar minuten aanhoudt. Het verhoogt bijvoorbeeld de bloeddruk en het hartminuutvolume, waardoor uw skeletspieren meer bloed krijgen voor het geval de stressfactor waarmee u te maken heeft een of andere fysieke inspanning inhoudt (zoals hardlopen voor uw leven). Het verhoogt de bloedcirculerende glucosespiegels in uw bloed. Aangezien glucose een cruciale energiebron is voor uw cellen, geeft dit uw lichaam ook extra energie om met de stressfactor om te gaan.
Bovendien werkt cortisol tijdens de ervaring van een ernstige stressfactor om processen te remmen die op dat moment als minder belangrijk worden beschouwd. De reproductieve activiteit wordt bijvoorbeeld verminderd. Vanuit het perspectief van het lichaam kunnen activiteiten die u niet toelaten om met de stressfactor om te gaan bij hand moet worden genegeerd totdat de acute stress is geëindigd. Seks moet dus meer als een vrijetijdsbesteding worden beschouwd en niet als iets waar je je mee bezig houdt als je bijvoorbeeld op de vlucht bent voor een bijlzwaaiende moordenaar.
Whil Het goed functioneren van de HPA-as is essentieel bij het omgaan met stress, wanneer de HPA-as te veel wordt gestimuleerd (bijvoorbeeld bij iemand die dagelijks met extreme stress wordt geconfronteerd), kan dit leiden tot fysieke en psychiatrische problemen. Personen met verhoogde cortisolspiegels kunnen een onderdrukte reactie van het immuunsysteem ervaren, waardoor ze vatbaarder worden voor infecties. Herhaalde activering van de HPA-as is in verband gebracht met diabetes type 2, obesitas en hart- en vaatziekten. Cortisol heeft ook een nadelig effect op geheugen en cognitie, en hoge cortisolspiegels zijn betrokken bij stemmingsstoornissen zoals depressie. Bovendien kan de baseline-activiteit van de HPA-as worden beïnvloed door ervaringen in het vroege leven, en sommige onderzoeken suggereren dat trauma in het vroege leven kan leiden tot een overreactieve HPA-as later in het leven. Dit kan bijdragen aan verhoogde angst en potentiële metabolische effecten, waaronder overmatige vetophoping en insulineresistentie.
Het goed functioneren van de HPA-as is dus cruciaal om ons te helpen omgaan met met stressoren, maar herhaalde stress kan de gunstige fysiologische rol van de HPA-as verstoren. Vanwege zijn integrale rol in een gezonde reactie op stress, en de ziekte die kan ontstaan wanneer die reactie wordt verstoord, is de HPA-as een belangrijk gebied om te begrijpen en vormt deze een potentieel doelwit voor therapeutische geneesmiddelen.