Diathese-stress-model

Het diathese-stress-model is een psychologische theorie die gedrag verklaart als zowel een resultaat van biologische en genetische factoren (“natuur”), en levenservaringen (“nurture”). Diathese is de erfelijke aanleg voor een aandoening (van het Griekse diathese = arrangement, van dia = asunder + tithenai = tot plaats). Stress is de belasting van het milieu op het organisme.

Deze theorie wordt vaak gebruikt om de uitspraak te beschrijven van psychische stoornissen, zoals schizofrenie, die worden veroorzaakt door de interactie van een kwetsbare erfelijke aanleg, met uitlokkende gebeurtenissen in de omgeving. Deze theorie werd oorspronkelijk geïntroduceerd als een middel om enkele van de onderliggende oorzaken van schizofrenie te verklaren (Zubin & Spring, 1977).

In het diathese-stress-model, een genetische kwetsbaarheid of aanleg (diathese) interageert met de omgeving en levensgebeurtenissen (stressoren) om gedrag of psychische stoornissen te veroorzaken. Hoe groter de * Gen-omgeving interactie

• Erfelijkheid
• Natuur versus opvoeding
• Tabula rasa
• De genenillusie

Het diathese-stress-model is in de afgelopen 20 jaar geherformuleerd als het stress-kwetsbaarheid-beschermende factoren-model, in het bijzonder door Dr. Robert P. Liberman en zijn collegas op het gebied van psychiatrische revalidatie. Dit model heeft grote voordelen gehad voor mensen met ernstige en aanhoudende psychische aandoeningen. Het heeft onderzoek gestimuleerd naar de veel voorkomende stressfactoren die mensen met aandoeningen zoals schizofrenie ervaren. Wat nog belangrijker is, het heeft onderzoek en behandeling gestimuleerd om deze stress te verminderen en daarom de expressie van de diathese te verminderen door beschermende factoren te ontwikkelen. Beschermende factoren zijn onder meer rigoureuze en genuanceerde psychofarmacologie, vaardigheidsopbouw (vooral probleemoplossing en elementaire communicatieve vaardigheden) en de ontwikkeling van ondersteuningssystemen voor personen met deze ziekten. Wat nog belangrijker is, het model van stress-kwetsbaarheid-beschermende factoren heeft het mogelijk gemaakt dat werkers in de geestelijke gezondheidszorg, familieleden en cliënten een verfijnd persoonlijk profiel hebben van wat er gebeurt als de persoon het slecht doet (de diathese), wat pijn doet (de stressoren), en wat helpt (de beschermende factoren). Dit heeft geresulteerd in menselijkere, effectievere, efficiëntere en krachtigere behandelingsinterventies

Referenties & Bibliografie

Sleutelteksten

Papers

Aanvullend materiaal